فصل اوّل: معیار بودن «قرآن» بر اساس دلیل نقلی

در متون روایی مسلمانان، احادیث فراوانی که به قولی در حدّ تواتر معنوی یا اجمالی اند، یافت می‌شوند که به موجب آنها قرآن، میزان پالایش و معیار تشخیص حدیث صحیح از ناصحیح معرّفی شده است. همچنین اندیشه‌وران مسلمان به موجب قرائنی دیگر که جنبه عقلانی دارند، همین جایگاه را برای قرآن قائل شده‌اند. توضیح این بحث، در دو قسمت دنبال می‌شود: الف. معیار بودن «قرآن» بر اساس متون روایی (که آن را در این فصل بررسی می‌کنیم)، ب. معیار بودن «قرآن» بر اساس قرائن عقلی.

در این جا ابتدا متن روایات موسوم به عرضه _ که از طرق مختلف نقل شده‌اند _ و سپس ویژگی‌های این معیار در متون مذکور، ذکر می‌گردد.

روایات عرض

در متون روایی امامیّه، اهل سنّت و زیدیّه، احادیث زیادی در ارتباط با ارزیابی حدیث با قرآن دیده می‌شوند. این دسته احادیث به اعتبار اسنادشان به بیش از چهل و چهار روایت می‌رسند. برخی از این احادیث، به قرار زیرند:

۱.ابن ابى کریمه از ابو جعفر نقل می‌کند که:

إنّه دعا الیهود فسألهم فحدّثوه حتّى کذبوا على عیسى فصعد النبیّ صلی الله علیه و آله المنبر فخطب الناس فقال: إنّ الحدیث سیفشو عنّى فما أتاکم عنّى یوافق القرآن فهو عنّى و ما أتاکم عنّى یخالف القرآن فلیس عنّى.^۱