سخنی با خواننده

قرآن کریم و احادیث پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اهل ‌بیت علیهم السلام، مهم‌ترین منابع دین‌شناسی در اندیشه اسلامی اند.

از همان ابتدای نزول قرآن، مسلمانان همواره به حفظ و بزرگداشت این کتاب آسمانی اهتمام می‌ورزیدند، چندان که امروزه صدها قرآن در جای جای دنیا از اعصار مختلف، بدون کوچک‌ترین تفاوت و اختلافی با یکدیگر، وجود دارند. در عصر حاضر نیز در همه کشورهای اسلامی، انتشار قرآن مستلزم تأیید نهادهای معتبر قرآنی است. بنا بر این، گذشته از معجزه بودن قرآن و آیه شریف: (إنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذَّکْرَ وَ إنّا لَهُ لَحَافِظُونَ) ،^۱ نباید دقّت‌های سختکوشانه امّت اسلامی را در حفظ این معجزه الهی، نادیده گرفت.

امّا با وجود این همه تلاش ستودنی جهت حفظ قرآن، باید از بی‌مهری امّت اسلامی در حفظ احادیث، تأسّف خورد؛ چرا که هیچ گاه مسلمانان در این سطح و حتّی سطوح بسیار پایین‌تر نیز در حفظ احادیث، کوشش شایسته ننموده‌اند. حکایت دردمندانه ممنوعیت تدوین و حتّی نقل حدیث در دهه‌های نخست پس از پیامبر صلی الله علیه و آله، خود شاهدی بر این مدّعاست. از این رو طبیعی است که پاره‌ای از احادیث که پس از ده‌ها سال گزارش می‌شدند، به گونه‌های مختلف و با برداشت‌های متفاوت نقل گردند. در این میان، نباید حضور حدیث‌سازانی را که به دنبال منافع خود و یا حاکمان بوده‌اند، نادیده گرفت. «وضع حدیث» اگرچه شاید اندک، ولی حقیقتی تلخ در تاریخ حدیث