۱۱۵۸. المعجم الأوسط- به نقل از عبد اللَّه بن مسعود - : مردى به خدمت پيامبر صلى اللّه عليه و آله آمد و گفت : مرا سفارش كن .
فرمود : «قيل و قال و فراوانى سؤال و تباه كردن مال را وا گذار» .
۱۱۵۹. امام على عليه السلام : فراوانى پرسش ، ملال مىآورد .
۱۱۶۰. امام كاظم عليه السلام : خداوند عزّ و جلّ از قيل و قال و تباه كردن مال و فراوانى سؤال ، نفرت دارد .
ر . ك : ص ۵۲۷ ح ۱۱۴۱ و ص ۸۱۵ ح ۱۸۵۹ و ص ۸۱۷ ح ۱۸۶۰ .
توضيحى درباره نكوهش بسيار پرسيدن
ممكن است خوانندهاى بپرسد كه: در حديث شماره ۱۱۰۴ ، امام على عليه السلام توصيه به بسيار سؤال كردن كرد و فرمود : «دانش به دست نمىآيد ، جز با پنج چيز : نخستين آنها بسيار سؤال كردن است ...» . اين با احاديثى كه در مذمّت كثرت سؤال است ، چگونه جمع مىشود؟
در پاسخ مىگوييم : نيكويى زياد پرسيدن ، مشروط است به اين كه زيانبخش و يا براى درمانده كردن نباشد ؛ بلكه از آن، فايدهاى حاصل آيد . از اين رو ، پرسش ، در صورتى كه يكى از شرطها را نداشته باشد ، زشت و كثرت آن ، زشتتر خواهد بود . از اين جا مىتوان نتيجه گرفت احاديثى كه جوينده دانش را به پرسش ترغيب مىكند ، ناظر به پرسشهايى است كه واجد شرايط سهگانه باشد و رواياتى كه از پرسش يا فراوانى پرسش باز مىدارد ، ناظر به پرسشهايى است كه فاقد اين شرطها هستند و هيچ سودى در آنها نيست، همچنان كه علّامه مجلسى در مرآة العقول به آن اشاره كرده است .
ر . ك : مرآة العقول : ج ۱ ص ۲۰۴
و مُنية المريد : ص ۲۵۷ (وظايف شاگرد / دوباره سؤال نكردنِ آنچه مىآموزد) .
