دانش در دل‏هاى شما سرشته است . به آداب روحانيان متأدِّب شويد ، تا برايتان آشكار گردد .

نقشِ محصِّل در تحصيل نور دانش ، تنها در فراهم ساختن زمينه پيدايش آن است ، وگرنه چراغ پر فروغ نور دانش ، هديه‏اى است الهى به انسان‏هاى شايسته كه از عالم غيب ، فيض مى‏گيرد و كانون جان را روشن مى‏سازد :
العِلمُ نورٌ وضياءٌ يَقذِفُهُ اللَّهُ في قُلوبِ أولِيائِهِ .^۱
دانش ، نور و پرتوى است كه خدا در دل‏هاى دوستانش مى‏اندازد .

نكته مهم و قابل توجّه اين كه هر چند نور دانش ، قابل تعليم و تعلّم نيست ؛ امّا بى‏ترديد ، مقدّمات آن نياز به تعليم و تعلّم دارد و واجب‏ترين وظيفه انبياى الهى و اوصيا و وارثان آنان ، يعنى عالمان ربّانى به شمار مى‏آيد .^۲

آنچه در آداب تعليم و تعلّم و احكام آن در اين كتاب آمده است ، سخنانى در باب مقدّمات تحصيل نور دانش است كه مورد نياز استادان و دانشجويان علوم اسلامى است . اميد آن كه استادان و دانشجويان در همه رشته‏هاى علمى با در نظر گرفتن اين آداب و احكام ، بتوانند به نور دانش دست يابند . إن شاء اللَّه !

هر اندازه دانش انسان افزون گردد ، توجّه وى نسبت به نفس خود ، بيشتر گردد و در رياضت و اصلاح آن ، كوشش بيشترى مبذول كند .

۶ . جدا ناپذيرى جوهر دانش از عمل شايسته‏

يكى از ويژگى‏هاى برجسته نور دانش كه در روايات فراوانى مورد تأكيد قرار گرفته ، عمل صالح است .^۱ از نظر اين احاديث ، اعمال شايسته ، ثمره دانش است و بدون عمل ، چراغ دانش در وجود انسان ، خاموش مى‏شود .

راه كسب نور دانش‏

در اين كتاب ملاحظه خواهيد كرد كه مبدأ دانش‏هاى رسمى ، حسّ و عقل‏^۲ و راه به دست آوردن آنها تعليم وتعلّم است‏^۳ و مبدأ نور دانش ، قلب است .^۴ امّا اين دانش ، آموختنى نيست و راه تحصيل آن در گام نخست ، زايل كردن موانع و در گام دوم ، فراهم ساختن زمينه‏هاى پيدايش آن است .^۵

نور دانش ، ريشه در فطرت انسان دارد و تحصيل آن به معناى فراهم ساختن شرايط شكوفايى فطرت است كه در اين حالت ، دانش خود آشكار مى‏گردد . امام على عليه السلام مى‏فرمايد :
العِلمُ مَجبولٌ في قُلوبِكُم ، تَأدَّبوا بِآدابِ الرَّوحانِيّينَ يَظهَرُ لَكُم .^۶