مى‏توان گفت روایاتى که بیان می‏کنند این آیه در شأن امیر مؤمنان علیه السلام نازل شده است، با وجود برخی اختلافات جزئی، به اندازه‌ای است که به این قدرِ مشترک آنها یقین پیدا مى‏شود.

گفتنی است داستان بخشیدن انگشترى به هنگام رکوع، آن اندازه روشن بوده که حسّان بن ثابت، مضمون واقعه را به شعر در آورده و این اشعار در کتاب‏هاى اهل سنّت نیز نقل شده است. آلوسی، یک بیت آن را چنین گزارش کرده است:

تو همان کسى هستى که در حال رکوع،

صدقه دادى. جان ما فداى تو باد، اى بهترین رکوع‌کنندگان!

گفتنی است برخی اهل سنّت، مانند ابن کثیر،^۱ سعی می‏کنند سبب نزول این آیه را عبادة بن صامت معرّفی کنند، در حالی که سخن از عباده، در ضمن آیه ۵۱ سوره مائده آمده است.^۲ وی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله از یهودیان ابراز بیزاری می‏کند. لذا خداوند می‌فرماید:

(یأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ الْیَهُودَ وَ النَّصَارَى أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَن یتَوَلَّهُم مِنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللهَ لَا یهْدِى الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ).

امّا دلیل معتبری نداریم که از آیه ۵۱ تا آیه ۵۶ یک جا نازل شده باشد، بویژه این که خداوند در آیه ۵۴ می‏فرماید:

(یأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ مَن یرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یأْتِى اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلىَ الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلىَ الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فىِ سَبِیلِ اللهِ وَ لَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائمٍ ذٰالِکَ فَضْلُ اللهِ یؤْتِیهِ مَن یَشَاءُ وَ اللهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ).

در این آیه، موضوع سخن، عوض می‌شود. بنا بر این، با وجود روایات متواتری که

۲. طبرانی و ابن مردویه از عمّار یاسر نقل می‏کنند که گفت:

هنگامى که علی علیه السلام در نماز مستحبّى در حال رکوع بود، فقیرى در کنار او ایستاد. على علیه السلام، انگشترىِ خود را به او داد و بعد از آن، خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسید و کار خویش را براى ایشان، نقل کرد. در این هنگام، آیه یاد شده نازل شد و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، این آیه را براى اصحابش خواند. سپس فرمود:

۰.مَن کُنتُ مَولاهُ، فَعَلىٌّ مَولاهُ. اللّٰهُمَّ والِ مَن والاهُ، وَ عادِ مَن عاداهُ.

۰.هر کس من مولاى اویم، على مولاى اوست. خدایا! دوست بدار هرکس را که او را دوست دارد و دشمن بدار هرکس را که او را دشمن دارد.^۱

۳. شیخ صدوق، از محدّثان مشهور شیعه، در حدیثى از امام باقر علیه السلام ‏نقل مى‏کند:

۰.عدّه‏اى از یهودیان که مسلمان شده بودند، خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسیدند و گفتند: وصىّ موسى، یوشع بن نون بود. وصّى شما کیست؟ و ولىّ ما بعد از تو، چه کسى است؟ بعد از سؤال آنها، آیه یاد شده، نازل شد. بعد از نزول آیه، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «همراه من به مسجد بیایید». وقتى وارد مسجد شدند، فقیرى را دیدند که در حال خارج شدن از مسجد است. پیامبر صلی الله علیه و آله از او پرسید: «آیا کسى چیزى به تو داد؟». گفت: آری. سپس انگشتری را نشان ایشان داد و گفت: این را نمازگزاری به من داد.

۰.پیامبر صلی الله علیه و آله، فرمود: «چه کسى این انگشتر را داد؟» آن مرد، به على علیه السلام اشاره کرد و گفت: آن که در حال رکوع است.

۰.دو باره پیامبر صلی الله علیه و آله پرسید: «در چه حالى این انگشتر را به تو داد؟». گفت: در حال رکوع. بعد از این جواب، پیامبر صلی الله علیه و آله تکبیر گفت و اهل مسجد هم تکبیر گفتند. پس از این تکبیر، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «علىٌّ ولیُّکم بَعدِی؛ بعد از من، على، ولى [و رهبر سیاسى] شماست».^۲