نقل بدون واسطه حدیث از پیامبر صلی الله علیه و آله مى‏پردازد؟ از این رو، او را سوگند داد که بگوید کیست. وى عمامه از سر برگرفت و گفت:

۰.هرکس که مرا مى‏شناسد که مى‏شناسد و آن که نمى‏شناسد، بداند که من، ابو ذر غفارى هستم. من با همین دو گوشم از پیامبر صلی الله علیه و آله شنیدم ـ و اگر دروغ بگویم، این دو گوش، کر شوند ـ و با این دو چشم دیدم ـ و اگر دروغ بگویم، این دو چشم، کور شوند ـ که فرمود: «عَلِیٌّ قائِدُ البَرَرةِ، وَ قاتِلُ الکَفَرَةِ، مَنصورٌ مَن نَصَرَهُ، مَخذولٌ مَن خَذَلَهُ؛ على علیه السلام، رهبر انسان‏هاى نیک و کُشنده کافران است. هر که او را یارى کند، پیروز [و یارى شده] است و هرکس چنین نکند، شکست خورده است [و خوار مى‏شود]». روزى با پیامبر صلی الله علیه و آله نماز ظهر مى‏خواندم، فقیرى در مسجد از مردم، کمک خواست و کسى به او کمک نکرد. وقتى ناامید شد، دستانش را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! تو شاهد باش که من در مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله از مسلمانان یارى خواستم و کسى به یارى‏ام نشتافت. على علیه السلام، در رکوع بود. با انگشت دست راستش ـ که انگشترى در آن داشت ـ به آن فقیر اشاره کرد. با اشاره علی، فقیر، انگشتر را از دست او در آورد. پیامبر صلی الله علیه و آله که شاهد این صحنه بود، بعد از پایان نماز، سر به آسمان بلند کرد و این دعا را خواند: «اللّهم إنّ موسى سألک فقال: (رَبِّ ٱشْرَحْ لِى صَدْرِى * وَ يَسِّرْ لِى أَمْرِى * وَٱحْلُلْ عُقْدَةً مِن لِسَانِى * يَفْقَهُوا قَوْلِى * وَ ٱجْعَل لِى وَزِيرًا مِنْ أَهْلِى * هَٰرُونَ أَخِى * ٱشْدُدْ بِهِ أَزْرِى * وَ أَشْرِكْهُ فِى أَمْرِى)^۱؛ خدایا! موسى، از تو این گونه درخواست کرد: (پروردگارا! سینه‏ام را فراخ گردان و کارم را براى من، آسان ساز و از زبانم، گره بگشا تا سخنم را بفهمند و براى من دست‌یارى از کسانم قرار ده؛ هارون، برادرم. پشتم را به او، استوار کن و او را شریک کارم گردان). پس از این دعا، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «خداوندا! وقتى موسى، چنین درخواستى را از تو کرد، به او پاسخ دادى: «سنشد عضدک بأخیک؛ من با برادرت، تو را پشتیبانى [و کمک] مى‏کنم». خدایا! من هم پیامبرِ تو هستم، خدایا! به من سینه فراخ بده و على را دست‌یارم بگردان و پشتم را به او محکم گردان». هنوز کلام پیامبر صلی الله علیه و آله، به پایان نرسیده بود که جبرئیل علیه السلام از جانب حق فرود آمد و آیه ۵۵ سوره مائده را آورد.^۲

است. این روایات به وسیله طبری،^۱ ابن ابی حاتم،^۲ طَبَرانی،^۳ حاکم نیشابوری،^۴ ثعلبی،^۵ ابو بکر جَصّاص،^۶ واحدی نیشابوری،^۷ ابن عساکر،^۸ جلال الدین سیوطی^۹ و حاکم حَسَکانی^۱۰ از اهل سنّت، نقل شده است. همچنین مرحوم سیّد هاشم بحرانى، در کتاب غایة المرام، از طریق اهل سنّت، ۲۴ روایت گزارش نموده که آیه مورد بحث، در شأن امام على علیه السلام، نازل شده است.^۱۱ از شیعیان نیز عیّاشی،^۱۲ علی بن ابراهیم قمّی،^۱۳ شیخ صدوق،^۱۴ فرات کوفی^۱۵ و دیگران، این روایات را نقل کرده‌اند. سیّد هاشم بحرانی، نوزده حدیث از طریق شیعه نقل کرده که مصداق آیه را امام على علیه السلام معرّفى مى‏کند.^۱۶

از میان این احادیث، سه روایت را نقل مى‏کنیم:

۱. شخصى به نام ابن ربعى نقل مى‏کند که ابن عبّاس، در کنار چاه زمزم نشسته بود و از قول پیامبر خدا صلی الله علیه و آله براى مردم حدیث مى‏گفت. در این میان، شخصى عمامه به سر، وارد شد و بدان جمع پیوست. هر حدیثى که ابن عبّاس نقل مى‏کرد، آن مرد تازه وارد هم حدیثى از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل مى‏کرد. ابن عبّاس، اظهار شگفتى کرد و گفت: این کیست که به