67
گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

ب ـ گزارش جابر بن سَمُره در نزد اهل سنّت، صحيح و معتبر است. بغوى در ارزيابى اين حديث مى‏گويد:

بر صحّت اين حديث، اتّفاق وجود دارد.۱

افزون بر اين، آلبانى برخى طُرُق اين حديث را صحيح مى‏داند.۲ اين حديث همچنين در صحيح مسلم۳ و صحيح البخارى۴ روايت شده كه اين نقل‏ها نيز نزد اهل سنّت معتبر شمرده مى‏شوند، هر چند در نقل بخارى به جاى «اثنا عشر خليفة»، «اثنا عشر أميرا» آمده است.

ج ـ گزارش جابر بن سَمُره با همان اسنادى كه در منابع اهل سنّت آمده، در منابع حديثى شيعه نيز نقل شده است.۵

د ـ احاديث ياد شده، علاوه بر جابر بن سَمُره از طريق عبد اللّه‏ بن عمر، عبد اللّه‏ بن مسعود، عبد اللّه‏ بن عمرو بن عاص، اَنَس بن مالك و عبد اللّه‏ بن ابى اوفى نيز نقل شده‏اند ؛ ليكن منابعى كه اين گزارش‏ها را روايت كرده‏اند، مصادر شيعى اند.۶

ه ـ نكته قابل تأمّل، اين است كه: سخنى سرنوشت ساز با آن اهمّيت كه آينده رهبرى در جامعه اسلامى را رقم مى‏زند، چرا آن گونه كه بايد، مورد توجّه صحابيان قرار نگرفته و كمتر به نقل آن پرداخته‏اند، تا آن جا كه حديث «اِثنا عَشَرَ خليفة (دوازده خليفه)» به حديث جابر بن سَمُره معروف گرديده است ؟

1.. شرح السنّة : ج ۱۵ ص ۳۱ .

2.. سلسلة الأحاديث الصحيحة : ج ۱ ص ۶۵۱ ش ۳۷۶ .

3.. ر . ك : ص ۵۵ ح ۲۷ .

4.. ر . ك : ص ۵۶ ح ۳۰ .

5.. ر . ك : الخصال : ص ۴۶۹ ـ ۴۷۳ ح ۱۲ ـ ۳۰ با ۱۹ سند ، المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۱ ص ۲۴۸ ـ ۲۵۰ ،العمدة : ص ۴۱۶ ح ۸۵۶ و ص ۴۱۹ ح ۸۷۱ ، كشف الغمّة : ج ۱ ص ۵۷ ـ ۵۸ ، إعلام الورى : ج ۲ ص ۱۵۸ ، بحار الأنوار : ج ۳۶ ص ۲۳۹ ح ۳۸ .

6.. ر . ك : الغيبة ، طوسى : ص ۱۳۰ ح ۹۴ ، كمال الدين : ص ۲۷۹ ح ۲۶ ، الغيبة ، نعمانى : ص ۱۰۵ ح ۳۴و ص ۱۲۶ ح ۲۳ ، المناقب ، ابن شهر آشوب : ج ۱ ص ۲۹۱ ، مقتضب الأثر : ص ۷ .


گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
66

پژوهشى در باره احاديث مربوط به تعداد امامان

بر پايه احاديثى كه برخى از آنها در فصل قبل آمد، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله دوازده نفر از خاندان خود را يكى پس از ديگرى به عنوان جانشينان خود و امامان و رهبران آينده جهان اسلام، به امّت معرّفى كرده است. اين متون را به دو دسته مى‏توان تقسيم كرد:

دسته اوّل، احاديثى كه در منابع روايى پيروان اهل بيت علیهم السّلام آمده است. سند اين احاديث، صحيح و معتبر است و دلالت آنها بر مبناى پيروان اهل بيت علیهم السّلام در موضوع امامت، روشن و غير قابل ترديد است.

دسته دوم، احاديثى كه منابع اهل سنّت از پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت كرده‏اند. اين احاديث، هر چند بر مبناى اهل سنّت از صحّت و اعتبار لازم برخوردارند، ولى دلالت آنها به وضوح دلالت احاديث دسته اوّل نيست. از اين رو، احتمالات مختلفى در تبيين مقصود از آنها ذكر شده است.

در اين پژوهش، علاوه بر ارزيابى سند اين دسته از احاديث، روشن خواهد شد كه مقصود از آنها نيز چيزى جز مدلول احاديث دسته اوّل نيست.

۱. ارزيابى سند احاديث

در زمينه ارزيابى سند احاديث مربوط به تعداد خلفا، چند نكته قابل ذكر است:

الف ـ سند اين احاديث در منابع كهن و معتبر اهل سنّت به جابر بن سَمُره و ابو جحيفه مى‏رسد.

  • نام منبع :
    گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20914
صفحه از 370
پرینت  ارسال به