پژوهشى در باره احاديث مربوط به تعداد امامان
بر پايه احاديثى كه برخى از آنها در فصل قبل آمد، پيامبر خدا صلّىاللهعليهوآله دوازده نفر از خاندان خود را يكى پس از ديگرى به عنوان جانشينان خود و امامان و رهبران آينده جهان اسلام، به امّت معرّفى كرده است. اين متون را به دو دسته مىتوان تقسيم كرد:
دسته اوّل، احاديثى كه در منابع روايى پيروان اهل بيت علیهم السّلام آمده است. سند اين احاديث، صحيح و معتبر است و دلالت آنها بر مبناى پيروان اهل بيت علیهم السّلام در موضوع امامت، روشن و غير قابل ترديد است.
دسته دوم، احاديثى كه منابع اهل سنّت از پيامبر خدا صلّىاللهعليهوآله روايت كردهاند. اين احاديث، هر چند بر مبناى اهل سنّت از صحّت و اعتبار لازم برخوردارند، ولى دلالت آنها به وضوح دلالت احاديث دسته اوّل نيست. از اين رو، احتمالات مختلفى در تبيين مقصود از آنها ذكر شده است.
در اين پژوهش، علاوه بر ارزيابى سند اين دسته از احاديث، روشن خواهد شد كه مقصود از آنها نيز چيزى جز مدلول احاديث دسته اوّل نيست.
۱. ارزيابى سند احاديث
در زمينه ارزيابى سند احاديث مربوط به تعداد خلفا، چند نكته قابل ذكر است:
الف ـ سند اين احاديث در منابع كهن و معتبر اهل سنّت به جابر بن سَمُره و ابو جحيفه مىرسد.