53
گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

گروه سوم: احاديثى كه به ظاهر دلالت دارند كه عمل پيش گفته، همه روزه نبوده و در تعداد روزها، با يكديگر و نيز با احاديث گروه اوّل، اختلاف دارند.۱

گروه اوّل و دوم با يكديگر ناهمسويى ندارند و به قرينه آنها معلوم مى‏شود كه در گروه سوم ـ اگر همه رواياتش از نظر صدور، بى‏اشكال باشند و تصحيفى در آنها راه نيافته باشد ـ، راويان، مشاهدات خود را نقل كرده‏اند و معتبر بودن نيز آن را تقويت مى‏كند.

بنا بر اين، حاصل جمع‏بندى احاديث اين فصل، چنين است كه پس از نزول آيه تطهير، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله براى هر چه روشن‏تر شدن مقصود از «أهل البيت» در آيه تطهير و «أهلك» در آيه: «وَامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ؛ و كسان خود را به نماز فرمان ده»، همه روز، هنگام نماز صبح بر در خانه على و فاطمه عليهماالسلام مى‏آمد و با سلام و قرائت آيه تطهير، آنها را به نماز دعوت مى‏كرد و همه احاديثى كه در بيان اين رويداد، عدد خاصّى را ذكر كرده‏اند، ناظر به مشاهدات راويان اند و انحصارى از آنها به دست نمى‏آيد.

البتّه از برخى احاديث،۲ چنين پيداست كه اين كار پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، پس از نزول آيه: «وامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ» بوده است. ابو سعيد خدرى مى‏گويد:

چون آيه: «و كسان خود را به نماز فرمان ده» نازل شد، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله در مدّت

1.. در بعضى احاديث، «چهل روز» آمده است (ر. ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ، المناقب ، خوارزمى :ص ۶۰ ش ۲۸ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۲۹ ح ۱) و در بعضى ديگر، «يك ماه» ذكر شده است (ر.ك : اُسد الغابة : ج ۵ ص ۳۸۱ ش ۵۳۹۰ ، مسند أبى داود ، طيالسى : ص ۲۷۴) و در پاره‏اى از آنها، «شش ماه» آمده است (ر. ك : تفسير الطبرى : ج ۱۲ جزء ۲۲ ص ۶ ، الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ـ ۷۰۶ ، ينابيع المودّة : ج ۲ ص ۱۱۹ ، ذخائر العقبى : ص ۲۴ ، العمدة : ص ۴۵ ح ۳۲) و در برخى «هفت ماه» (ر. ك : البداية و النهاية : ج ۵ ص ۳۲۱ ، تفسير الطبرى : ج ۱۲ جزء ۲۲ ص ۶) و در بعضى ديگر، «هشت ماه» (ر. ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶، كفاية الطالب : ص ۳۷۷) و در پاره‏اى «نه ماه» (ر.ك : المناقب ، خوارزمى : ص ۶۰ ش ۲۹، مشكل الآثار : ج ۱ ص ۳۳۷، العمدة : ص ۴۱ ح ۲۷ ، ذخائر العقبى : ص ۲۵ ، كفاية الطالب : ص ۳۷۶) و عددهاى ديگرى نيز ذكر شده است .

2.. ر.ك : شواهد التنزيل : ج ۲ ص ۴۷ ح ۶۶۷ ـ ۶۶۸ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۲۹ ح ۱ ، تأويل الآيات الظاهرة : ص ۳۱۶ .


گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
52

پژوهشى درباره سلام بامدادى پيامبر بر اهل بيت علیهم السّلام

محدّثان بزرگ جهان اسلام، اين رويداد را به طرق مختلف از اهل بيت علیهم السّلام ۱ و بزرگان صحابه (مانند: ابو سعيد خدرى،۲ انس بن مالك،۳ عبد اللّه‏ بن عبّاس۴ و ابو الحمرا)۵ روايت كرده‏اند. بر اين اساس، اصل وقوع اين رخداد، از امور مسلّم شمرده مى‏شود ؛ امّا احاديث مربوط به شمار دفعات اين رويداد، به سه گروه تقسيم مى‏شوند:

گروه اوّل: احاديثى كه دلالت دارند پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله همه روزه وقتى مى‏خواست براى نماز صبح به مسجد برود، درِ خانه على و فاطمه عليهماالسلام مى‏آمد و با گفتن سلام و خواندن آيه تطهير، آنها را براى نماز دعوت مى‏كرد (ر.ك: فصل چهارم).

گروه دوم: احاديثى كه بر اساس آنها خود راوى، چند بار عمل پيش‏گفته را ديده است.۶

1.. ر . ك : ص ۴۷ ـ ۴۹ ح ۱۷ ـ ۲۳ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۲۹ ح ۱ ، عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۲۴۰ ح ۱ ، ينابيع المودّة : ج ۲ ص ۵۹ ح ۴۵ ، مقتل الحسين ، خوارزمى : ج ۱ ص ۶۷ ، تفسير فرات : ص ۳۳۹ .

2.. ر.ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ، المعجم الكبير : ج ۳ ص ۵۶ ح ۲۶۷۱ ـ ۲۶۷۴ ، المناقب ، خوارزمى : ص ۶۰ ش ۲۸۰ ، شواهد التنزيل: ج ۲ ص ۴۶ ح ۶۶۵ ـ ۶۶۸ ، مجمع البيان : ج ۷ ص ۵۹ .

3.. ر . ك : ص ۴۳ ح ۱۰ .

4.. ر.ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ، إحقاق الحقّ : ج ۹ ص ۵۶ .

5.. ر . ك : ص ۴۳ ح ۹ .

6.. ر.ك : تفسير الطبرى : ج ۱۲ جزء ۲۲ ص ۶ ، التاريخ الكبير : ج ۸ ص ۲۰۵ ، الأمالى ، طوسى : ص ۲۵۱ح ۴۴۷ ، شواهد التنزيل : ج ۲ ص ۸۱ ح ۷۰۰ .

  • نام منبع :
    گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20790
صفحه از 370
پرینت  ارسال به