31
گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

خدمتكاران منزل ايشان اند.

۴. مقصود، همه كسانى اند كه صدقه بر آنها حرام است.۱

با تأمّل در آنچه در تبيين معناى «اهل بيت» بيان شد، مشخّص مى‏گردد كه هيچ يك از اين آرا قابل قبول نيستند. تنها پرسشى كه در باره آيه تطهير به ذهن مى‏آيد، اين است كه: چرا در ميان بيان وظايف همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، مطلبى آمده كه شامل همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نمى‏شود؟

به اين پرسش، پاسخ‏هايى داده شده، از جمله اين كه: اين، تنها مورد نيست كه در قرآن، آياتى در كنار هم قرار دارند كه مسائل مختلفى را بيان مى‏كنند و قرآن، آكنده از اين گونه موارد است. همچنين در كلام فصحاى عرب و اشعار آنان نيز نمونه‏هاى فراوانى از اين دست ديده مى‏شود.

علاّمه طباطبايى نيز در پاسخ به اين پرسش فرموده: «هفتاد روايت در شأن نزول آيه تطهير نقل شده كه در ميان آنها حتّى يك روايت وجود ندارد كه بگويد: آيه تطهير دنبال آيات مربوط به همسران پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نازل شده است، و از مفسّران هم، حتّى يك نفر، اين سخن را نگفته است. كسانى هم كه گفته‏اند آيه مورد بحث، مخصوص همسران پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله است ـ چنان كه به عكرمه و عروه نسبت داده شده ـ، نگفته‏اند آيه تطهير همراه با آيات مربوط به همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نازل شده است.

بنا بر اين، بايد گفت: آيه تطهير از جهت نزول، جزو آيات مربوط به همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله و متّصل به آنها نيست، و قرار گرفتن آن در ميان آن آيات، يا به دستور پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله بوده و يا بعد از رحلت ايشان به هنگام گردآورى قرآن، ضمن آن آيات قرار گرفته است.

1.. براى آگاهى بيشتر از اين چهار نظريه، ر . ك : دائرة المعارف بزرگ اسلامى : ج ۱۰ ص ۴۶۵ ـ ۴۶۶ .


گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
30

افزون بر اين، آنان در مناسبت‏هاى مختلف، جايگاه قرآنى خود را به عنوان «اهل بيت» بيان و در مواردى به آن احتجاج نموده‏اند.۱

هفت. آراستگى اهل بيت علیهم السّلام به ويژگى‏هاى انسان كامل

مى‏توان گفت: برخوردار بودن جمع خاصّى از خاندان رسالت از ويژگى‏هاى كامل‏ترين انسان‏ها، بهترين و محكم‏ترين سند براى تبيين معنا و مفهوم «اهل بيت» است.

به سخن واضح‏تر، در احاديث فراوانى، ويژگى‏هايى از نظر علمى، اخلاقى و عملى براى اهل بيت علیهم السّلام ذكر شده كه اگر كسى واجد آن ويژگى‏ها باشد، سرآمد همه انسان‏ها و امام و اسوه آنها خواهد بود، اين ويژگى‏ها پس از پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، تنها در افراد معدودى از خاندان رسالت وجود داشت. بنا بر اين كسى جز آنها نمى‏تواند مصداق آيه تطهير و معناى «اهل بيت» باشد.

آراى ديگر، در تفسير «اهل بيت»

گفتنى است كه همه مفسّران شيعه و بسيارى از مفسّران اهل سنّت بر اين باورند كه آيه تطهير در باره اصحاب كسا (يعنى پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم‏السلام) نازل شده است و منظور از «اهل بيت» آنان اند.۲

البتّه در ميان اهل سنّت، آراى ديگرى نيز در تفسير «اهل بيت» در آيه تطهير، وجود دارد، كه عبارت اند از:

۱. مقصود، همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله اند.

۲. مقصود، همسران پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله و نيز على و فاطمه و حسن و حسين عليهم‏السلام اند.

۳. مقصود، همه خاندان پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله اعم از همسران، فرزندان، نزديكان و حتّى

1.. ر . ك : ص ۴۷ (بخش يكم / فصل سوم : اهل بيت علیهم السّلام و مصداق «اهل بيت») .

2.. البتّه پيروان اهل بيت علیهم السّلام معتقدند كه «اهل بيت» علاوه بر اصحاب كسا ، بر نه امام از فرزندان امامحسين عليه‏السلام نيز اطلاق مى‏گردد .

  • نام منبع :
    گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20938
صفحه از 370
پرینت  ارسال به