سه. تفسير عملى پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله

افزون بر دلالت سياق و مضمون آيه تطهير بر اين كه «اهل بيت» در آيه، گروه ويژه‏اى از خاندان رسالت اند، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله براى معرّفى اهل بيت علیهم السّلام خود، اقداماتى انجام داده كه با در نظر گرفتن آنها جايى براى شك و ترديد براى محقّق منصف، باقى نمى‏ماند.

به سخن ديگر، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله در معرّفى «اهل بيت» قرآنى خود، بر امّت، حجّت را تمام كرده است. اساسى‏ترين اقدامات ايشان در اين زمينه عبارت اند از:

۳ / ۱. هنگام نزول آيه تطهير

پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هنگام نزول آيه تطهير، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم‏السلام را در كنار خود و در زير كساى (عباى) يمانى جمع كرد و عرضه داشت: «اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهْلُ بَيتى؛ خداوندا ! اينان اهل بيت علیهم السّلام من اند»^۱ و مانع از ورود همسر خود در آن جمع شد.

۳ / ۲. سلام كردن بر اهل بيت علیهم السّلام

پس از نزول آيه تطهير، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله براى هر چه روشن‏تر شدن مصاديق «اهل بيت» در اين آيه و «أهلك» در آيه: «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَوةِ»، همه روزه، هنگام نماز صبح بر در خانه على و فاطمه عليهماالسلام مى‏آمد و با عنوان «اهل بيت» به آنان سلام مى‏كرد و آنان را به نماز دعوت مى‏نمود.^۲

۳ / ۳. همراه بردن اهل بيت علیهم السّلام در مباهله

پس از نزول آيه مباهله و مأموريت يافتن پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله براى مباهله با مسيحيان نجران، پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، على و فاطمه و حسن و حسين عليهم‏السلام را به عنوان مصاديق «جان»، «زنان» و

يك. سياق آيه تطهير

مقتضاى تأمّل در سياق آيه تطهير، اين است كه مقصود از «اهل بيت» در اين آيه، مطلق خاندان پيامبر نيستند ؛ زيرا ضميرهايى كه در آيات قبل و بعد آمده، همه به صورت ضمير «جمع مؤنّث» اند، در حالى كه ضماير اين آيه، همه به صورت «جمع مذكّر» اند و اين نشان مى‏دهد كه مقصود از آن، شمار خاصّى از خاندان پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله اند و نه همه آنان ـ كه شامل همسران ايشان هم بشود ـ.^۱

دو. مضمون آيه تطهير

آيه تطهير با كلمه «إنّما» ـ كه مفهوم «حصر» را مى‏رساند ـ آغاز شده و بر اين مطلب، دلالت دارد كه موهبت «طهارت كامل از پليدى‏هاى ظاهرى و باطنى»، ويژه اهل بيت علیهم السّلام است.

جمله «يريد اللّه‏...» نيز اشاره به اين دارد كه خداوند متعال تكوينا اراده نموده كه كسانى از خاندان رسالت، از هر گونه آلودگى پاك باشند ؛ زيرا اراده تشريعى پروردگار بر لزوم طهارت از پليدى‏ها، ويژه اهل بيت علیهم السّلام نيست؛ زيرا خداوند منّان از همه انسان‏ها خواسته كه خود را از انواع آلودگى‏ها پاك نگه دارند.

بر اين اساس و با عنايت به اين كه اراده تكوينى خداوند متعال، تخلّف‏ناپذير است، فضيلت بى‏بديلِ «طهارت كامل» ياد شده در آيه تطهير، شامل نزديكان كافر و مشرك پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نيست؛ بلكه اختصاص به پاكان از خاندان رسالت دارد. بنا بر اين، مقتضاىِ مضمون آيه تطهير، اين است كه مقصود از «اهل بيت»، تنها شمارى از خاندان رسالت است كه از طهارت مطلق برخوردارند.