فصل نهم: كلّيات مكارم اخلاقى اهل بيت علیهم السّلام

۲۶۴. امام على عليه‏السلام ـ در توصيف پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله ـ: پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله بخشنده‏ترين، با ظرافت‏ترين، راستگوترين، نرم‏خوترين و خوش‏مشرب‏ترينِ مردم بود. هر كس در آغازْ او را مى‏ديد، از او مى‏هراسيد و چون با او حشر و نشر مى‏يافت، محبّت او در دلش رسوخ مى‏كرد.^۱

۲۶۵. امام صادق عليه‏السلام: پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله از آن هنگام كه خداوند عز و جل او را به پيامبرى برانگيخت تا آن هنگام كه او را به سوى خود بر گرفت، براى فروتنى در پيشگاه خدا، هرگز لميده چيزى نخورد و در هيچ مجلسى، دو زانوى خود را در برابر هم‏نشينش نشان نداد، و هيچ گاه با مردى دست نداد كه دستش را از دست او بكشد، مگر آن كه آن مرد، دست خود را [عقب] كشد و هرگز كار كسى را با بدى جبران نكرد. خداوند ـ تبارك و تعالى ـ به او فرموده است: «سخن بدِ آنان را به هرچه نيكوترت مى‏آيد، پاسخ گوى»^۲ و او نيز چنين كرد و هرگز گدايى را پس نزد. اگر چيزى نزدش بود، مى‏بخشيد و گرنه مى‏فرمود: «خدا بدو بدهد!». پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هرگز به حساب خداوند عز و جل چيزى را نبخشيد، مگر

مى‏كرد و اگر كار سبك بود، آنها را به حال خود مى‏گذاشت.^۱

۲۶۲. عيون أخبار الرضا عليه‏السلام ـ به نقل از ياسر خادم ـ: امام رضا عليه‏السلام هر گاه تنها مى‏شد، اطرافيان و خدمتكارانِ خُرد و كلان خود را گرد مى‏آورْد و با آنها سخن مى‏گفت و همدمشان مى‏شد و سرگرمشان مى‏كرد و هر گاه بر سر سفره مى‏نشست، هيچ كوچك و بزرگى، حتّى مهترِ اسبان و رگزن را فروگذار نمى‏كرد و او را بر سر سفره مى‏نشانْد.^۲

۲۶۳. الكافى ـ به نقل از عبد اللّه‏ بن صلت، از مردى بلخى ـ: در سفر امام رضا عليه‏السلام به خراسان، همراه ايشان بودم. روزى دستور داد برايش سفره بگسترانند و همه غلامان خود را از سياه گرفته تا ديگران، بر سفره گرد آورد. گفتم: قربانت گردم! كاش، سفره ايشان را جدا مى‏كردى!
فرمود: «ساكت باش ! خداوند ـ تبارك و تعالى ـ يكى است و پدر هم يكى و مادر هم يكى و پاداش، به اعمال است».^۳