فصل دوم: فروتنى اهل بيت علیهم السّلام

۱۹۸. المعجم الكبير ـ به نقل از عبد اللّه‏ بن عمر ـ: پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «فرشته‏اى از آسمان بر من نازل شد كه نه پيش از من بر پيامبرى نازل شده بود و نه پس از من بر كسى نازل خواهد شد. او اسرافيل بود كه جبرئيل را همراه خود داشت. گفت: درود بر تو، اى محمّد! و سپس ادامه داد: من فرستاده پروردگارت به سوى تو هستم. او به من دستور داده كه تو را اگر مى‏خواهى، به عنوان پيامبرى بنده، و اگر مايلى، به عنوان پيامبرى پادشاه برگزينم. من به جبرئيل نگريستم. جبرئيل به من اشاره كرد كه فروتنى كن».
اين جا بود كه پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «ترجيح مى‏دهم پيامبرى بنده باشم».^۱

۱۹۷. تفسير الثعلبى: در كتاب‏ها ديده‏ام كه چون پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله آهنگ هجرت كرد، على بن ابى طالب عليه‏السلام را در مكّه به جانشينى خود نهاد تا قرض‏هاى ايشان را ادا كند و امانت‏هايى را كه نزد او بود، به صاحبانشان بازگرداند. پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله شبى كه به غار رفت ـ در حالى كه خانه را محاصره كرده بودند ـ، به على عليه‏السلام دستور داد در بستر او بيارَمد و به او فرمود: «بُردِ حضرمىِ سبز مرا بر دوش افكن و به جاى من بخواب، كه به خواست خداوند متعال، آسيبى از ايشان به تو نمى‏رسد». على عليه‏السلام نيز چنين كرد.
پس خداوند متعال به جبرئيل و ميكائيل وحى كرد كه: «من ميان شما دو نفر، برادرى بر قرار كردم و عُمر يكى از شما را بيش از ديگرى قرار دادم. كدام يك از شما زندگى را بر مى‏گزيند؟». هر دو زندگى را برگزيدند. خداوند متعال به آن دو، وحى كرد كه: «آيا شما همچون على بن ابى طالب نيستيد؟! من ميان او و محمّد، برادرى بر قرار كردم و على در بستر محمّد آرميد و خود را فداى او كرد و زندگى او را بر خود ترجيح داد؟! به زمين فرود آييد و او را از دشمنش حفظ كنيد».
آن دو، فرود آمدند و جبرئيل، در كنار سر پيامبر و ميكائيل، در كنار دو پاى ايشان ايستاد. جبرئيل ندا مى‏داد: «خوشا، خوشا، اى على بن ابى طالب! چه كسى همچون توست كه خداوند[عز و جل با او] به فرشتگان مباهات كند؟!» و خداوند به پيامبرش كه درراه مدينه بود، اين آيه را در شأن على عليه‏السلام نازل فرمود: «و از ميان مردم، كسى است كه براى طلب خشنودى خدا جان خويش را فدا مى‏فروشد»^۱.^۲