۱ / ۱۰

اهل ذكر

۱۰۴. پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله ـ در باره اين سخن خداى عز و جل: «پس اگر نمى‏دانيد، از اهل ذكر بپرسيد»^۱ ـ: مقصود از «ذكر»، منم و مراد از «اهل ذكر»، امامان اند.^۲

۱۰۵. امام على عليه‏السلام: بدانيد كه مقصود از «ذكر»، پيامبر خداست و «اهل ذكر»، ما هستيم و ماييم راسخان در علم و نشان هدايت و پرچم‏هاى تقوا كه براى ما مَثَل زده مى‏شود.^۳

۱۰۶. امام صادق عليه‏السلام ـ در حديثى طولانى ـ: خداوندِ والانام مى‏فرمايد: «پس اگر نمى‏دانيد، از اهل ذكر بپرسيد». كتاب، همان «ذكر» است و اهل آن، همان خاندان محمّدند كه خداوند [به مردمْ] دستور داده است از آنها پرسش كنند و [مردم] به پرسش كردن از نادانان، مأمور نگشته‏اند.^۴

۱۰۷. امام صادق عليه‏السلام ـ در نامه‏اى به اصحاب خود ـ: اى گروه رحمت شده رستگار! همانا خداوند با خيرى كه به شما بخشيده، نعمتش را بر شما كامل گردانيده است. بدانيد كه در علم و امر خدا چنين نيست كه كسى از خلق خدا در دين او به دلخواه و رأى و قياس عمل كند. خداوند، قرآن را فرو فرستاده و در آن، بيان هر چيز را نهاده است. خداوند براى قرآن و آموختن آن، اهلى را قرار داده است و اهل آگاهى از قرآن را ـ كه خداوند، علم آن را بديشان بخشيده ـ نرسد كه در آن به دلخواه و بر اساس رأى و قياس عمل كنند. خداوند با دادن علم خود بديشان، آنها را از اين كار بى‏نياز ساخته

1.. نحل : آيه ۴۳ «فَسْـٔلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» .

2.. الذِّكرُ أنا ، وَالأَئِمَّةُ أهلُ الذِّكرِ (الكافى : ج ۱ ص ۲۱۰ ح ۱ ، تأويل الآيات الظاهرة : ج ۱ ص ۲۵۵ ح ۸) .

3.. ألا إنَّ الذِّكرَ رَسولُ اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله ونَحنُ أهلُهُ ، ونَحنُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ ، ونَحنُ مَنارُ الهُدى وأعلامُ التُّقى ، ولَنا ضُرِبَتِالأَمثالُ المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۳ ص ۹۸ ، عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۲۳۹ ح ۱ .

4.. قالَ جَلَّ ذِكرُهُ : «فَسْـٔلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ»قالَ : الكِتابُ هُوَ الذِّكرُ ، وأهلُهُ آلُ مُحَمَّدٍ عليهم‏السلام ، أمَرَاللّهُ عز و جل بِسُؤالِهِم ، ولَم يُؤمَروا بِسُؤالِ الجُهّالِ الكافى : ج ۱ ص ۲۹۵ ح ۳ ، بصائر الدرجات : ص ۴۱ ح ۱۹ .

گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

144

دستور داده تا روز رستاخيز، از ما فرمان برند.^۱

۱۰۳. الكافى ـ به نقل از ابو بصير ـ: از امام صادق عليه‏السلام در باره آيه شريف: «خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولو الأمر خود را اطاعت كنيد» پرسيدم. فرمود: «اين آيه در حقّ على بن ابى طالب و حسن و حسين عليهم‏السلام نازل شده است».
به ايشان گفتم: مردم مى‏گويند: پس چرا نامى از على و اهل بيت علیهم السّلام او در كتاب خداوند عز و جل به ميان نيامده است؟
فرمود: «به آنها بگوييد: بر پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نماز نازل شد، در حالى كه سه و چهار ركعت بودن آن از سوى خداوند، مورد تصريح قرار نگرفت و اين پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله بود كه آن را براى مردم تفسير كرد. نيز زكات بر پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نازل شد و تصريح نشد كه در هر چهل درهم، يك درهم زكات بدان تعلّق مى‏گيرد و پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله، آن را براى مردم تفسير فرمود. نيز حج بر پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نازل شد و گفته نشد: "هفت بار طواف كنيد" و خود پيامبر، اين حقيقت را براى آنها باز گفت و آيه: «خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولو الأمر خود را اطاعت كنيد» نازل شد كه در حقيقت در حقّ على، حسن و حسين نازل شده است».^۲

1.. إيّانا عَنى خَاصَّةً ، أمَرَ جَميعَ المُؤمِنينَ إلى يَومِ القِيامَةِ بِطاعَتِنا الكافى : ج ۱ ص ۲۷۶ ح ۱ ، تفسير العيّاشى :ج ۱ ص ۲۴۷ ح ۱۵۳ .

2.. سَأَلتُ أبا عَبدِاللّهِ عليه‏السلام عَن قَولِ اللّهِ عز و جل : «أَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِى الْأَمْرِ مِنكُمْ» فَقالَ : نَزَلَت في عَلِيِّبنِ أبي طالِبٍ وَالحَسَنِ وَالحُسَينِ عليهم‏السلام .
فَقُلتُ لَهُ : إنَّ النّاسَ يَقولونَ : فَما لَهُ لَم يُسَمِّ عَلِيّا وأهلَ بَيتِهِ عليهم‏السلام في كِتابِ اللّهِ؟ عز و جل
فَقالَ : قولوا لَهُم : إنَّ رَسولَ‏اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله نَزَلَت عَلَيهِ الصَّلاةُ ولَم يُسَمِّ اللّهُ لَهُم ثَلاثا ولا أربَعا حَتّى كانَ رَسولُ‏اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هُوَ الَّذي فَسَّرَ ذلِكَ لَهُم ، ونَزَلَت عَلَيهِ الزَّكاةُ ولَم يُسَمِّ لَهُم مِن كُلِّ أربَعينَ دِرهَما دِرهَمٌ حَتّى كانَ رَسولُ اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هُوَ الَّذي فَسَّرَ ذلِكَ لَهُم ، ونَزَلَ الحَجُّ فَلَم يَقُل لَهُم طوفوا اُسبوعا حَتّى كانَ رَسولُ اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هُوَ الَّذي فَسَّرَ ذلِكَ لَهُم ، ونَزَلَت : «أَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِى الْأَمْرِ مِنكُمْ» ونزلت في عَلِيٍّ وَالحَسَنِ وَالحُسَينِ عليهم‏السلامالكافى : ج ۱ ص ۲۸۶ ح ۱ ، تفسير العيّاشى : ج ۱ ص ۲۴۹ ح ۱۶۹ .