135
گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

۱ / ۳

جانشينان خدا

۸۸. نهج البلاغة ـ به نقل از كميل بن زياد ـ: امير مؤمنان، على بن ابى طالب عليه‏السلام، دست مرا گرفت و به صحرا برد. چون به بيرون شهر رسيد، چونان اندوهگينان آهى كشيد و فرمود: «... خدايا! البتّه زمين از پيشوايى كه حجّت خداوند است، تهى نمى‏ماند و اين كس، يا پيداست و آشكار يا ترسان و پنهان تا حجّت‏ها و دلايل روشنِ خدا از بين نرود. ايشان چندند و كجايند؟! به خدا سوگند، شمارشان بسيار اندك است و در قدر و منزلت، نزد خدا بسيار بزرگوارند.
خداوند، حجّت‏ها و دلايل روشن خود را با ايشان حفظ مى‏كند تا آنها را به مانندهايشان سپرده، در دل‏هايشان كشت كنند. دانش با بينايى حقيقى، يك‏باره به ايشان روى آورده است و با آسودگى و خوشى يقين و باور به كار بسته‏اند و آنچه را كه اشخاصِ به ناز و نعمت پرورده سختى مى‏شمرند، آسان يافته‏اند و به آنچه نادانان از آن دورى مى‏گزينند، اُنس گرفته‏اند و با بدن‏هايى در دنيا زندگى مى‏كنند كه روح‏هاى آنها به جايى بسيار بلند دل‏بسته است. آنان اند جانشينان خدا در زمين و دعوت كنندگان به سوى دين او. آه، آه! چه مشتاق ديدار آنان هستم».۱

۸۹. امام رضا عليه‏السلام: امامان، جانشينان خداوند عز و جل در زمين اند.۲

1.. أخَذَ بِيَدي أميرُ المُؤمِنينَ عَلِيُّ بنُ أبي طالِبٍ عليه‏السلام ، فَأَخرَجَني إلَى الجَبّانِ ، فَلَمّا أصحَرَ تَنَفَّسَ الصُّعَداءَ ، ثُمَّ قالَ :
... اللّهُمَّ بَلى ! لا تَخلُو الأَرضُ مِن قائِمٍ للّه‏ِِ بِحُجَّةٍ ، إمّا ظاهِرا مَشهورا ، وإمّا خائِفا مَغمورا ، لِئَلاّ تَبطُلَ حُجَجُ اللّهِوبَيِّناتُهُ ، وكَم ذا وأينَ اُولئِكَ ؟! اُولئِكَ ـ وَاللّهِ ـ الأَقَلّونَ عَدَدا ، وَالأَعظَمونَ عِندَ اللّهِ قَدرا ، يَحفَظُ اللّهُ بِهِم حُجَجَهُ وبَيِّناتِهِ ، حَتّى يودِعوها نُظَراءَهُم ، ويَزرَعوها في قُلوبِ أشباهِهِم . هَجَمَ بِهِمُ العِلمُ عَلى حَقيقَةِ البَصيرَةِ ، وباشَروا روحَ اليَقينِ ، وَاستَلانوا مَا استَعوَرَهُ المُترَفونَ ، وأنِسوا بِمَا استَوحَشَ مِنهُ الجاهِلونَ ، وصَحِبُوا الدُّنيا بِأَبدانٍ أرواحُها مُعَلَّقَةٌ بِالمَحَلِّ الأَعلى . اُولئِكَ خُلَفاءُ اللّهِ في أرضِهِ ، وَالدُّعاةُ إلى دينِهِ ، آه آه شَوقا إلى رُؤيَتِهِم ! نهج البلاغة : حكمت ۱۴۷ ، الخصال : ص ۱۸۶ ح ۲۵۷ .

2.. الأَئِمَّةُ خُلَفاءُ اللّهِ عز و جل في أرضِهِ (الكافى : ج ۱ ص ۱۹۳ ح ۱ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۳۵۳ ح ۵۶) .


گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
134

امكان‏پذير است. ممكن است قرائت‏هاى مختلفى از «سنّت» وجود داشته باشد ـ چنان كه در گروه‏هاى فكرى متفاوت شيعه و سنّى چنين است ـ ؛ ولى تنها گزارشى از سنّت پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله حجّت است كه از طريق «عترت» به دست بيايد. اين معناست كه كمال تلازم عترت و سنّت را در بر خواهد داشت.

۳. اين احتمال، بسيار قوى مى‏نمايد كه حكومت طولانى بنى اميّه و بنى عبّاس، موجب شد كه نقل احاديث فضايل اهل بيت علیهم السّلام (عترت)، بسيار سخت و مشكل شود. طبيعى است كه در چنان موقعيت خطرناكى، نقل چنين حديثى با اين صراحت، ممكن نبوده و پيامدهاى خطرناكى داشته است. از اين رو، برخى مطابق با تصوّر خويش، به «نقل به معنا» روى آوردند و «عترتى» را به «سنّتى» تبديل نمودند تا زندگى آسوده‏اى داشته باشند، خصوصا آن كه راوىِ مورد بحث (اسماعيل بن ابى اويس) تصريح كرده كه در موارد اختلاف اهل مدينه، براى آنان حديثْ جعل مى‏كند.

۴. در برابر احتمال گذشته، احتمال صدور «كتاب اللّه‏ و سنّتى» و نقل به معنا شدن آن به «كتاب اللّه‏ و عترتى» بسيار بعيد و غير قابل قبول است ؛ چرا كه در فضاى آن روزگار، انگيزه چنين نقل به معنايى ـ كه براى نقل كننده خطرساز باشد ـ وجود نداشته است.۱

1.. براى پژوهش بيشتر در باره حديث ثقلين ، ر . ك : نفخات الأزهار : ج ۱ ـ ۳ ، حديث الثقلين تواتره ـ فقهه ،ميلانى ، حديث الثقلين ، وِشنَوى و واعظ زاده ، موسوعة الإمامة في نصوص أهل السنّة ، مرعشى .

  • نام منبع :
    گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20841
صفحه از 370
پرینت  ارسال به