وَ اللّهِ.^۱

خداوند به پيامبرش تنزيل و تأويل آموخت. پيامبر خدا هم آنها را به على عليه‏السلام آموخت و به خدا سوگند، به ما هم ياد داد.

همه احاديثى كه بر جايگاه علمى اهل بيت علیهم السّلام تأكيد دارند (مانند احاديثى كه آنان را «خزانه‏داران علم خداوند» و «وارثان علم انبيا» معرّفى مى‏كنند، يا سخن آنان را سخن پيامبر خدا مى‏شمرند)،^۲ در واقع، بيانگر اين پيام و تأكيد كننده بر مرجعيت علمى اهل بيت علیهم السّلام اند.

و اين، بدان معناست كه مرجعيت علمى اهل بيت علیهم السّلام در كنار قرآن، موجب مصونيت از گم‏راهى در مسائل دينى است و كسانى كه مرجعيت علمى آنان را نپذيرند، نمى‏توانند به مجموعه باورهاى دينى خود، مطمئن باشند.

۳. تلازم مهجوريت اهل بيت علیهم السّلام و مهجوريت قرآن

حديث ثقلين، در واقع، وصيّت‏نامه سياسى ـ الهى پيامبر خداست. پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله خوب مى‏دانست كه مرجعيت علمى اهل بيت علیهم السّلام ، جدا از رهبرى سياسى آنان عملاً امكان‏پذير نيست و تا رهبرى امّت بر عهده آنان نباشد، جامعه اسلامى و جوامع ديگر دنيا نمى‏توانند به طور شايسته از اقيانوس بى‏كران علم آنان، بهره‏مند شوند. از اين رو، حديث ثقلين، حامل اين پيام مهمّ سياسى ـ الهى براى امّت اسلامى است كه سرنوشت قرآن و عترت، به هم پيوسته است. به سخن ديگر، قرآن ـ كه پيام تكامل مادّى و معنوى انسان است ـ نمى‏تواند از عترت ـ كه پاسداران اين پيام و تداوم‏بخش سنّت نبوى اند ـ جدا گردد و در يك جمله، دين، از سياست، جدا نيست و مهجوريت هر يك از قرآن و عترت در جامعه اسلامى، به معناى مهجوريت ديگرى است.

إنَّما أمَرَ بِطاعَةِ أولى الأمرِ^۱ لأنَّهُم مَعصومونَ مُطَهَّرونَ، لا يَأمُرونَ بِمَعصِيَتِهِ.^۲

خداوند به فرمانبرى از اولو الأمر دستور داده است، به اين جهت كه آنان [از گناه و خطا] مبرّا و پاك اند و به گناه، دستور نمى‏دهند.

ثانيا، عدم مصونيت اهل بيت علیهم السّلام از خطا، پيوستگى آنان با قرآن را مخدوش مى‏سازد، در حالى كه حديث ثقلين، با صراحت، پيوستگى و جداناپذيرى قرآن و اهل بيت علیهم السّلام را اعلام نموده است. شيخ مفيد، در اين باره مى‏گويد:

اين، موجب پاكى آنان از گناه و مانع از دچار شدن آنها به غفلت و فراموشى است ؛ زيرا اگر از آنها، نافرمانى سر بزند و يا در احكام، سهو كنند، از قرآن، در چيزى كه برهان، آن را اثبات كرده است (عصمت)، جدا شده‏اند.^۳

بنا بر اين، حديث ثقلين، دليل ديگرى است بر عصمت اهل بيت علیهم السّلام و مصونيت آنان از گناه و اشتباه در كنار آيه تطهير و احاديثى كه در تبيين طهارت اهل بيت علیهم السّلام ، صادر شده‏اند.^۴

۲. مرجعيت علمى اهل بيت علیهم السّلام

دومين پيام روشن حديث ثقلين براى امّت اسلام، مرجعيت علمى اهل بيت علیهم السّلام است. در واقع، پذيرش همتايىِ اهل بيت علیهم السّلام با قرآن و مصونيت علم آنان، براى اثبات اين پيام، كافى است. اين، بدان معناست كه هيچ كس جز اهل بيت علیهم السّلام نمى‏تواند حقايق قرآن را براى مردم، بازگو كند و آنان را با معارف ناب اسلام، آشنا سازد. امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد:

إنَّ اللّهَ عَلَّمَ نَبِيَّهُ التَّنزيلَ وَ التَّأويلَ، فَعَلَّمَهُ رَسولُ اللّهِ صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله عَلِيّا عليه‏السلام، قالَ: وَ عَلَّمَنا