123
گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث

بيتِ خود را همتاى قرآن به امّت معرّفى مى‏نمايد، مقصود از «اهل بيت»، همان جمعى است كه آيه تطهير در باره آنان نازل شده است.

شش. پيام‏هاى حديث ثقلين

حديث نورانى ثقلين، پيام‏هايى بس تعيين كننده و سرنوشت ساز، براى امت اسلامى دارد كه از آن جمله است:

۱. عصمت اهل بيت علیهم السّلام

خداوند متعال، خود، عصمت قرآن و مصون بودن آن از هر گونه خطا را تضمين كرده است، چنان كه مى‏فرمايد:

«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَفِظُونَ.۱

بى ترديد، ما ذكر (قرآن) را فرو فرستاديم و قطعا ما نگهبان آنيم».

نيز تأكيد مى‏فرمايد:

«لاَّ يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لاَ مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِّنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ.۲

باطل، از پيش رو و از پشت سر آن، به سويش نمى‏آيد. وحى[نامه‏اى] است از حكيمى ستوده».

پيام روشن «همتايىِ اهل بيت علیهم السّلام با قرآن» در حديث ثقلين، عصمت اهل بيت علیهم السّلام است ؛ زيرا:

اوّلاً، فرمان پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله در باره تمسّك به «اهل بيت» در كنار «قرآن»، به معناى وجوب اطاعت از آنان است و اگر اهل بيت علیهم السّلام مانند قرآن، مصون از خطا نباشند، وجوب فرمانبرى از آنان غير قابل توجيه است.

امام على عليه‏السلام در تبيين اين برهان و در باره وجوب اطاعت از اولو الامر مى‏فرمايد:

1.. حجر : آيه ۹ .

2.. فصّلت : آيه ۴۲ .


گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
122

و ـ ابن حجر، نقل امام على عليه‏السلام را «صحيح» دانسته است.۱ بوصيرى نيز آن را «صحيح» شمرده است.۲

چهار. موارد صدور حديث ثقلين

نقش سرنوشت‏ساز اهل بيت علیهم السّلام در كنار قرآن و ضرورت مرجعيت علمى و سياسى آنان براى امّت اسلامى، ايجاب مى‏كرد كه پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله در ماه‏هاى آخر عمر پربركت خود، از هر فرصتى براى تبيين جايگاه آنان استفاده كند و در مناسبت‏هاى مختلف، اين موضوع را تكرار نمايد تا به گوش همگان برسد و حجّت بر آنان تمام شود.

ابن حجر هيثمى، در باره طُرُق حديث ثقلين و اهمّيت تكرار آن مى‏گويد:

بدان كه حديثِ «تمسّك به ثقلين»، طُرُق بسيارى دارد و از بيست و چند صحابى، نقل شده است. طرق فراوانى هم در صفحات گذشته ذكر شد.... در برخى از اين طرق، آمده است كه پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله آن را در سرزمين عرفات در حجّة الوداع گفت. در برخى ديگر آمده است كه پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله آن را در مدينه به هنگام بيمارى‏اش، وقتى كه اتاقش آكنده از اصحاب بود، فرمود. در پاره‏اى از آنها آمده كه آن را در غدير خُم گفته است. در برخى ديگر گفته شده كه پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله هنگام بازگشت از طائف، به سخنرانى ايستاد و در آن جا فرمود. البتّه ميان اينها منافاتى وجود ندارد ؛ چرا كه ممكن است پيامبر صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله به خاطر توجّه ويژه‏اش به كتاب خدا و عترت پاك، آن را در جاهاى ياد شده و جاهاى ديگر، بارها گفته باشد.۳

پنج. مقصود از «عترت» و «اهل بيت»

چنان كه پيش از اين گفته شد پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله در تبيين آيه تطهير، شخصا مقصود از «عترت» و «اهل بيتِ» خود را بيان كرده است، به گونه‏اى كه جاى هيچ گونه ابهام و ترديد و يا تفسير و تأويلى نيست. بى شك، در حديث ثقلين نيز كه ايشان در آن، اهل

1.. ر . ك : المطالب العالية : ج ۴ ص ۶۵ ح ۳۹۷۲ .

2.. ر . ك : مختصر إتحاف السادة : ج ۹ ص ۱۹۴ ح ۷۴۸۳ .

3.. الصواعق المحرقة : ص ۱۵۰ .

  • نام منبع :
    گزیده اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20741
صفحه از 370
پرینت  ارسال به