پژوهشى در باره حديث ثقلين و دلالت آن بر استمرار امامت اهل‏بيت علیهم السّلام

حديث ثقلين كه در آن، پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله اهل بيت علیهم السّلام خود را «همسنگ قرآن» معرّفى كرده و با تأكيد تمام، جامعه اسلامى را به پيروى از آنان در كنار قرآن فرا خوانده است، يكى از مبانى استوار و خدشه‏ناپذير شناخت اهل بيت علیهم السّلام و اثبات مرجعيت علمى و استمرار امامت و رهبرى آنان تا دامنه قيامت، و نيز يكى از دلايل متقن امامتِ امام مهدى عليه‏السلام محسوب مى‏گردد.

با عنايت به اهمّيت اين حديث و نقش راهبردى آن در تبيين مسئوليت سنگين امّت اسلامى در پيروى و حمايت از «عترت» در كنار «قرآن» و زمينه‏سازى جهت تداوم و توسعه حاكميت اسلام در جهان، مسائل مربوط به آن را در چند بند، تحقيق و بررسى مى‏كنيم.

يك. متن حديث ثقلين

متن حديث ثقلين كه در منابع معتبر حديثى با اندكى تفاوت در لفظ، از پيامبر خدا صلّى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت شده است، اين است:

إِنِّى تارِكٌ فيكُمُ الثَّقَلَينِ، ما إِن تَمَسَّكتُم بِهِما لَن تَضِلُّوا: كِتابَ اللّهِ وَ عِترَتى أهلَ بَيتى ؛ فَإِنَّهُما لَن يَفتَرِقا حَتَّى يَرِدا عَلَىَّ الحَوضَ.

من دو چيز گران‏سنگ در ميان شما بر جا مى‏گذارم. بدانيد كه اگر به آن دو چنگ بزنيد، هرگز گم‏راه نمى‏شويد: كتاب خدا و عترتم [يعنى] اهل بيتم. اين دو، هرگز از هم جدا نمى‏شوند تا در كنار حوض، بر من وارد شوند.

عترتم» سؤال شد: عترت، كيان اند؟
فرمود: «من و حسن و حسين و نُه امام از نسل حسين كه نهمين آنان، مهدى و قائم ايشان است. نه اينان از كتاب خدا جدا مى‏شوند و نه كتاب خدا از ايشان، تا آن كه بر پيامبر خدا در كنار حوضش وارد شوند».^۱