ذهبيه^۱.

مرحوم آية اللّه‏ على احمدى ميانجى كه مجموعه نگاشته‏هاى ائمّه عليهم‏السلام را در كتاب مكاتيب الأئمه عليهم‏السلام گِرد آورده، نگاشته‏هاى امام رضا عليه‏السلام را از جهت تعداد، اين گونه دسته‏بندى كرده است:

توحيد: ۸، امامت و معجزات: ۲۹، فقه: ۱۱۱، طب: ۱ (رساله ذهبيه)، دعا: ۱۳، مواعظ: ۱۰، نامه به واقفيه: ۷، سياسى: ۴، مسايل گوناگون: ۴.^۲

۶. تعداد احاديث

بر اساس آخرين پژوهشى كه در گردآورى احاديث امام رضا عليه‏السلام صورت پذيرفته است،^۳ شمار روايات ايشان، ۲۴۲۷ روايت است.^۴ موضوعات گوناگون اين روايات، عبارت است از:

روايات فقهى: ۱۰۳۸ روايت.

روايات اعتقادى: ۷۹۴ روايت.

روايات اخلاقى و مواعظ: ۶۱ روايت.

روايات دعا و احتجاجات: ۱۱۸ روايت.

روايات تفسيرى: ۲۰۴ روايت.

روايات در باره راويان و نوادر: ۲۱۲ روايت.

گفتنى است تعداد روايات امام رضا عليه‏السلام در مجموع كتب اربعه، ۲۳۰۱ روايت است كه به ترتيب در الكافى، ۹۲۸ روايت، در كتاب من لايحضره الفقيه، ۲۰۸ روايت،

۵. نگارش و املاى حديث

گزارش‏هاى متعدّدى در دست است كه امام رضا عليه‏السلام براى اصحاب خويش، سخنان پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و يا سخنان و دعاهاى خود را تدوين مى‏كرد و گاهى نيز به شاگردانشان املا مى‏فرمود. گاهى اين نگاشته‏ها به صورت حضورى براى درخواست كنندگان نوشته مى‏شد وگاهى نيز در قالب‏نامه‏نگارى صورت مى‏گرفت. عبد الرحمان بن ابى نجران مى‏گويد: امام رضا عليه‏السلام حديثى را از امام زين العابدين عليه‏السلام براى من نگاشت وسپس همان را قرائت كرد.^۱

شيعيان نيز آموخته بودند كه نگاشته‏هاى امام عليه‏السلام را براى يكديگر نقل كنند.^۲ حسين بن سعيد، از جمله كسانى است كه نامه‏هاى ارسالى امام عليه‏السلام به محمّد بن ابراهيم را دريافت مى‏كرد و آن را براى شاگردانش باز مى‏گفت.^۳ حتّى استنساخ خط و استفتائات امام نيز مرسوم بوده است. در روايتى، احمد بن محمّد بن ابى نصر بَزَنطى مى‏گويد:

نَسَخْتُ مِنْ كِتَابٍ بِخَطِّ أَبِى الْحَسَنِ عليه‏السلام.^۴

من نوشته‏اى به خط امام رضا عليه‏السلام را استنساخ كردم.

از امام رضا عليه‏السلام ۱۸۸ نوشته بر جاى مانده است كه بيشتر آنها، يعنى ۱۱۱ نوشته در موضوع فقه است. برخى از مهم‏ترين مكتوبات منسوب به ايشان، عبارت اند از: كتاب فقه، كتاب علل،^۵ متن دعاى سجده،^۶ نگارش ادعيه متعدّد^۷ و رساله