55
گزیده حکمت‌نامه رضوی

نزد امام رضا عليه‏السلام بوديم و مجلس پُر بود. سخن از روز غدير به ميان آمد و برخى از مردم، آن را انكار كردند....

اين گزارش، بيانگر حضور پُرشور افراد گوناگون و حتّى مخالف در جلسه حديث امام است. در اين گزارش، امام عليه‏السلام احاديثى را بيان مى‏كند كه راوى مى‏گويد: «بزنطى، بيش از پنجاه بار اين روايت را در جلسات مختلف، روايت كرد».۱ در خراسان نيز اين جمعيت، نه تنها كاسته نشد، بلكه فزونى يافت. در جلسات مأمون كه امام عليه‏السلام در آن حضور داشت، دقيقا همين اصطلاح «الْمَجْلِسُ غَاصٌّ بِأَهْلِهِ»۲ به كار رفته و حتّى در مواردى، تعداد حضّار نيز گزارش شده است:

على بن موسى الرضا عليه‏السلام در شهر مرو بود و سيصد و شصت مرد از پيروانش از شهرهاى گوناگون، همراهش بودند.۳

۳. جلسات مناظره

احتجاجات بسيارى از امام رضا عليه‏السلام گزارش شده كه بيشتر آنها در مسئله توحيد وسپس امامت است. مناظره امام با زنادقه،۴ احتجاج با افرادى همچون سليمان مروزى،۵ مناظره با عالمان مسلمان،۶ مباحثه با طرفداران انديشه معتزله،۷ مُرجِئه،۸

1.. همان .

2.. الاحتجاج: ج ۲ ص ۴۱۵.

3.. المجتنى : ص ۲۲ .

4.. التوحيد: ص ۲۵۰ و ص ۲۶۹ .

5.. التوحيد : ص ۴۴۱ ـ ۲۵۴ .

6.. تحف العقول: ص ۳۱۳.

7.. التوحيد: ص ۴۰۶.

8.. تفسير العيّاشى: ج۱ ص۱۸.


گزیده حکمت‌نامه رضوی
54

على بن موسى الرضا عليه‏السلام از ويژگى‏هاى اين دوران است. على‏رغم حركت انحرافى واقفيان و وارد شدن لطمه به هويت و همبستگى شيعيان، گزارش‏هاى متعدّدى حاكى از مراجعات گسترده در اين زمان به امام است. اين گزارش‏ها نشان از آن دارند كه مردم در مدينه، كوفه، مِنا و خراسان، مشتاقانه در جلسات امام عليه‏السلام شركت مى‏كردند.۱

امام رضا عليه‏السلام جلساتى را در سال ۱۹۴ هجرى، در مدينه تشكيل مى‏داد و در آن، رواياتى را به صورت مسند از پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت مى‏كرد. حاصل اين جلسات، كتاب صحيفة الرضا عليه‏السلام شد كه احمد بن عامر طايى آن را روايت كرده است.

راوى ديگرى به نام داوود بن سليمان غازى نيز در چنين جلساتى شركت كرده و كتاب مسند الرضا عليه‏السلام را گِردآورده است. در برخى از روايات، حتّى مكان جلسات امام هم آمده است. براى نمونه امام عليه‏السلام در مسجد دار معاويه مدينه جلسه درس داشته است.۲ گفتنى است كه در حجاز، حلقه‏هاى متعدّدى در محضر امام عليه‏السلام با حضور جمع كثيرى از مردم، شكل مى‏گرفته است.۳

حضور گسترده مردم در اين گونه جلسات، هم در مدينه وهم در خراسان، به كرّات گزارش شده است. احمد بن محمّد بن ابى نصر بَزَنطى، وقتى جلسه امام در باره عيد غدير در مدينه را توصيف مى‏كند، مى‏گويد:

كُنَّا عِنْدَ الرِّضَا عليه‏السلام وَ الْمَجْلِسُ غَاصٌّ بِأَهْلِهِ فَتَذَاكَرُوا يَوْمَ الْغَدِيرِ فَأَنْكَرَهُ بَعْضُ النَّاسِ.۴

1.. قرب الاسناد: ص۲۰۰.

2.. همان .

3.. الكافى : ج ۴ ص ۲۳ . از قرائن موجود در متن ، مى‏توان دريافت كه اين جلسه در حجاز بوده و روشننيست كه در مدينه بوده يا در مِنا قصص الأنبياء ، راوندى : ص۱۶۰.

4.. تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۲۴ ح ۹ .

  • نام منبع :
    گزیده حکمت‌نامه رضوی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23052
صفحه از 545
پرینت  ارسال به