53
گزیده حکمت‌نامه رضوی

در اين دوران، امام رضا عليه‏السلام شيعه را به دقّت در اخذ حديث، توصيه مى‏كرد كه مبادا آنان، آنچه را قصّه‏پردازانِ راوى‏نما (قُصَّاصُ مُخَالِفِينَا) و يا متكلّمان دور از مكتب اهل بيت مى‏گويند، برگيرند ؛ چه اين كه آنان، از سفيهان هستند.۱ امام عليه‏السلام به شاگرد همراهش ابو صلت هروى مى‏فرمود:

رَحِمَ الله عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا.

خداى رحمت كند بنده‏اى را كه امر (ولايت) ما را احيا كند!

و ابو صلت كه خود علاقه‏مند به زنده نگه داشتن امر ولايت بود، از چگونگى اين مهم مى‏پرسد و چنين مى‏شنود:

يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلاَمِنَا لاَتَّبَعُونَا.۲

علوم ما را فرا گيرد و به مردم بياموزد؛ كه اگر مردم زيبايى‏هاى كلام ما را مى‏دانستند، از ما پيروى مى‏كردند.

اين سخن گران‏مايه براى تشويق پيروان اهل بيت عليهم‏السلام به حديث‏آموزى و گسترش معارف ايشان، بسيار روشن و تابناك است، بويژه آن كه در ادامه، امام عليه‏السلام به ابو صلت مى‏گويد كه علم را بايد از عالمان اخذ كرد و در تعريف عالمان مى‏فرمايد:

هُمْ عُلَمَاءُ آلِ مُحَمَّد الَّذِينَ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ وَ أَوْجَبَ مَوَدَّتَهُمْ.۳

آنان عالمان خاندان محمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هستند، كه خداوند، پيروى از آنان را فريضه دانسته و دوستى با ايشان را واجب كرده است.

۲. حلقه‏هاى حديثى

برپايى حلقه‏هاى متعدّد حديثى به وسيله انديشمندان شيعى و در راس آنان امام

1.. ر . ك : حكمت‏نامه رضوى : ج ۱ ص ۱۱۰ ح ۳۲ .

2.. ر . ك : همان .

3.. ر . ك : همان .


گزیده حکمت‌نامه رضوی
52

اين گونه مباحث در دوره ولايت عهدى امام عليه‏السلام بروز بيشترى داشت. گزارش زير، تا حدودى بيان كننده فضاى حاكم در خراسان است.

در حديثى به نقل از عبد العزيز بن مسلم آمده است:

در زمان على بن موسى الرضا عليه‏السلام در مرو بوديم و روز جمعه در مسجد جامع، اجتماع كرده بوديم. مردم در باره امامت، گفتگو و بحث مى‏كردند و اختلاف نظرهاى موجود در مسئله امامت را بيان مى‏كردند. من نزد سيّد و مولاى خود امام رضا عليه‏السلام رفتم و او را از گفتگوى مردم، آگاه ساختم. ايشان تبسّمى كرد و فرمود: «اى عبد العزيز! قوم، گرفتار جهل شدند و در باورهاى خود، فريب خوردند؛ يعنى هر چه را خودشان دين دانسته بودند، گرفتند و حق را از دست دادند، در حالى كه حق تعالى، پيامبر گرامى خود را قبض روح نكرد، مگر آن كه دين را براى او تمام كرد و قرآن را بر او نازل ساخت كه در آن، تفصيلِ هر چيزى بيان شده است. در قرآن، همه اشيا از حلال و حرام و حدود و احكام و جميع آنچه تمام مردم به آن احتياج دارند، آمده است... و حق تعالى در حجّة الوداع ـ كه آخر عمر پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بود ـ اين آيه را نازل كرد: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلَمَ دِينًا».۱ و اين آخرين فريضه‏اى بود كه نازل فرمود و بعد از آن، هيچ فريضه‏اى نازل نساخت».۲

آن گاه امام عليه‏السلام به طور مفصّل، جايگاه امامت را براى عبد العزيز، ترسيم مى‏كند.۳

تلاش‏هاى حديثى امام رضا عليه‏السلام

۱. تأكيد بر نشر احاديث اهل بيت عليهم‏السلام

با توجّه به گسترش حلقه‏هاى حديثى اهل سنّت و وجود گروه‏هاى كلامى منحرف

1.. مائده : آيه ۳ .

2.. ر . ك : ح ۱۸۱ .

3.. ر . ك : ص ۲۵۷ (نقش امامت در تكميل دين و ويژگى‏هاى امام) .

  • نام منبع :
    گزیده حکمت‌نامه رضوی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22707
صفحه از 545
پرینت  ارسال به