۹۷.التوحيدـ به نقل از سليمان بن جعفر جعفرى ـ: نزد امام رضا عليه‏السلام از جبر و تفويض، ياد شد. فرمود: «آيا مى‏خواهيد در اين باره، اصلى را در اختيارتان قرار دهم كه ديگر در آن، اختلاف نكنيد و با كسى در آن نزاع نكنيد، مگر اين كه او را شكست دهيد؟».
گفتيم: اگر صلاح مى‏دانيد.
فرمود: «همانا خداوند عز و جل از روى اجبار، فرمان‏بُردارى، و از روى شكست، نافرمانى نشده است و بندگان را در پادشاهى‏اش رها نكرده است. او صاحب چيزى است كه به آنان، تمليك نموده است و بر آنچه آنان را بر آن مسلّط كرده، تواناست. اگر بندگان به طاعتش گِرد آيند، خداوند، بازدارنده از آن نخواهد بود، و اگر [قصد داشته باشند] به نافرمانى‏اش تن دهند و خدا بخواهد ميان آنان و آن (گناه) حايل شود، چنين مى‏كند؛ ولى اگر حايل نشد و آنان مرتكب گناه شدند، چنين نيست كه او، آنان را در گناه افكنده باشد».
سپس فرمود: «هر كس بر اين سخن احاطه يابد، قطعاً بر مخالفش پيروز مى‏گردد».

۹۷.التوحيد عن سليمان بن جعفر الجعفري عن الإمام الرضا عليه‏السلام، قال: ذُكِرَ عِندَهُ الجَبرُ والتَّفويضُ، فَقالَ: ألا اُعطيكُم في هذا أصلاً لا تَختَلِفونَ فيهِ ولا تُخاصِمونَ عَلَيهِ أحَداً إلاّ كَسَرتُموهُ؟قُلنا: إن رَأيتَ ذلِكَ.فَقالَ: إنَّ اللّهَ عز و جل لَم يُطَع بِإِكراهٍ، ولَم يُعصَ بِغَلَبَةٍ، ولَم يُهمِلِ العِبادَ في مُلكِهِ. هُوَ المالِكُ لِما مَلَّكَهُم، والقادِرُ عَلى ما أقدَرَهُم عَلَيهِ ؛ فَإِنِ ائتَمَرَ العِبادُ بِطاعَتِهِ لَم يَكُنِ اللّهُ عَنها صادّاً ولا مِنها مانِعاً، وإنِ ائتَمَروا بِمَعصيَتِهِ فَشاءَ أن يَحولَ بَينَهُم وبَينَ ذلِك فَعَلَ، وإن لَم يَحُل وفَعَلوهُ فَلَيسَ هُوَ الَّذي أدخَلَهُم فيهِ.ثُمَّ قالَ عليه‏السلام: مَن يَضبِطُ حُدودَ هذا الكَلامِ فَقَد خَصَمَ مَن خالَفَهُ. ^۱