149
گزیده حکمت‌نامه رضوی

۸۹.عيون أخبار الرضا عليه‏السلامـ به نقل از ابراهيم بن ابو محمود ـ: از ابوالحسن الرضا عليه‏السلام در باره اين گفته خداى تعالى: «آنان را در ميان تاريكى‏هايى كه نمى‏بينند، رهايشان كرد» پرسيدم. فرمود: «رها كردن خداوند ـ تبارك و تعالى ـ مثل رها كردن مخلوقش نيست، بلكه وقتى دانست كه آنها از كفر و گم‏راهى دست بر نمى‏دارند، لطف و كمكش را از آنان، باز مى‏دارد و ايشان را به اختيار خود، رها مى‏كند».
از ايشان در باره اين گفته خداى عز و جل: «خداوند، بر دل‏ها و گوش‏هايشان مُهر مى‏زند»، پرسيدم.
فرمود: «ختم، همان مُهر زدن است كه بر دل‏هاى كافران به كيفر كفرشان زده مى‏شود، همان گونه كه خداوند عز و جل فرمود: «بلكه خداوند، بر دل‏هاى آنها به سبب كفرشان مُهر زد. پس جز اندكى، ايمان نمى‏آورند».
پرسيدم: آيا خداوند عز و جل بندگانش را بر انجام دادن گناهان، مجبور مى‏كند؟
فرمود: «[خير؛] بلكه آنان را مخيّر مى‏كند و به ايشان مهلت مى‏دهد كه توبه نمايند».
گفتم: آيا بندگانش را به چيزى كه در توانشان نيست، موظّف مى‏كند؟
فرمود: «چگونه اين كار را مى‏كند، در حالى كه مى‏فرمايد: «و خدا بر بندگان [خود] ستم‏كار نيست». سپس فرمود: «پدرم موسى بن جعفر، از پدرش جعفر بن محمّد برايم نقل كرد كه فرمود: "كسى كه اعتقاد دارد خداى متعال، بندگانش را بر ارتكاب گناهان، مجبور مى‏سازد يا آنان را به آنچه در توانشان نيست، موظّف مى‏كند، ذبح شده به دست او را نخوريد و گواهى‏اش را نپذيريد و پشتِ سرش نماز نخوانيد و به او چيزى از زكات ندهيد"».


گزیده حکمت‌نامه رضوی
148

۸۹.عيون أخبار الرضا عليه‏السلام عن إبراهيم بن أبي محمود: سَألتُ أبا الحَسَنِ الرِّضا عليه‏السلام عن قَولِ اللّهِ تَعالى: «وَ تَرَكَهُمْ فِى ظُلُمَاتٍ لاَّ يُبْصِرُونَ»۱، فَقالَ: إنَّ اللّهَ ـ تبارك وتعالي ـ لا يوصَفُ بِالتَّركِ كَما يوصَفُ خَلقُهُ، ولكِنَّهُ مَتى عَلِمَ أنَّهُم لا يَرجِعونَ عَنِ الكُفرِ وَالضَّلالِ مَنَعَهُمُ اللُّطفَ وَالمُعاوَنَةَ، وخَلّى بَينَهُم وبَينَ اختِيارِهِم.قالَ: وسَأَلتُهُ عَن قَولِ اللّهِ عز و جل: «خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ»۲، قالَ: الخَتمُ هُوَ الطَّبعُ عَلى قُلوبِ الكُفّارِ عُقوبَةً عَلى كُفرِهِم ؛ كَما قالَ عز و جل: «بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلاَ يُؤمِنُونَ إِلاَّ قَلِيلاً».۳قال: وسألته عَن اللّهِ عز و جل هَل يُجبِرُ عِبادَهُ عَلَى المَعاصي؟ فَقالَ: بَل يُخَيِّرُهُم ويُمهِلُهُم حَتّى يَتوبوا.قُلتُ: فَهَل يُكَلِّفُ عِبادَهُ ما لا يُطيقونَ؟ فَقالَ: كَيفَ يَفعَلُ ذلِكَ وهُوَ يَقولُ: «وَ مَا رَبُّكَ بِظَلَّمٍ لِّلْعَبِيدِ»۴؟!ثمّ قال عليه‏السلام: حدّثني أبي موسى بن جعفر، عن أبيه جعفر بن محمّد عليهماالسلام أنّه قال: «مَن زَعَمَ أنَّ اللّهَ تَعالى يُجبِرُ عِبادَهُ عَلَى المَعاصي أو يُكَلِّفُهُم ما لا يُطيقونَ فَلا تَأكُلوا ذَبيحَتَهُ، ولا تَقبَلوا شَهادَتَهُ، ولا تُصَلّوا وَراءَهُ، ولا تُعطوهُ مِنَ الزَّكاةِ شَيئاً».۵

1.. البقرة : ۱۷ .

2.. البقرة : ۷ .

3.. النساء : ۱۵۵ .

4.. فصّلت : ۴۶ .

5.. عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۱۲۳ ح ۱۶ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۳۹۶ ح ۳۰۳ .

  • نام منبع :
    گزیده حکمت‌نامه رضوی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23190
صفحه از 545
پرینت  ارسال به