فصل سوم
قضا و قدر
۳ / ۱
جايگاههاى قضا و قدر در آفرينش
۷۹.المحاسنـ به نقل از محمّد بن اسحاق ـ: ابو الحسن عليهالسلام ۱ به يونس، وابسته على بن يقطين، فرمود: «اى يونس! در باره قَدَر، سخن نگو».
گفت: من در باره قَدَر، سخن نمىگويم؛ بلكه مىگويم: به وجود نمىآيد، مگر چيزى كه اراده و مشيّت و قضا و قدر خدا به آن تعلّق گيرد.
امام عليهالسلام فرمود: «ولى من چنين نمىگويم؛ بلكه مىگويم: به وجود نمىآيد، مگر آنچه كه مشيّت و اراده و قدر و قضاى خدا به آن تعلّق گيرد».
سپس فرمود: «آيا مىدانى مشيّت چيست؟». گفت: نه.
فرمود: «آهنگِ چيزى كردن. آيا مىدانى اراده چيست؟». گفت: نه.
فرمود: «كامل نمودن مشيّت است».
[سپس] فرمود: «آيا مىدانى تقدير چيست؟». گفت: نه.
فرمود: «مهندسى و تعيين درازى و پهنا و مدّت عمر است».
سپس فرمود: «همانا خداوند، هر گاه چيزى را بخواهد، ارادهاش مىكند و هر گاه ارادهاش كرد، تقديرش مىنمايد و هر گاه تقديرش كرد، به آن حكم مىكند و هر گاه حكم داد، اجرايش مىكند».