111
گزیده حکمت‌نامه رضوی

۸. صفت اراده او

۵۴.امام رضا عليه‏السلام: خواستن و اراده، از صفات افعال‏اند. پس هر كس كه معتقد باشد خداى والا هميشه اراده كننده و خواهنده بوده است، موحّد نيست.

۵۵.امام رضا عليه‏السلام: خدا، دو گونه اراده و خواست دارد: اراده حتمى و اراده عزمى. نهى مى‏كند، در حالى كه مى‏خواهد، و فرمان مى‏دهد، در حالى كه نمى‏خواهد. آيا نديدى كه آدم عليه‏السلام و همسرش را از اين كه از [ميوه] درخت بخورند، نهى كرد، در حالى كه اين عمل را خواست و اگر خوردنِ آن دو را نخواسته بود، هرگز خواست آن دو، بر خواست خداى متعال، چيره نمى‏شد؛ و ابراهيم عليه‏السلام را به ذبح اسحاق فرمان داد، در حالى كه ذبح او را نخواسته بود، و اگر خواسته بود، هرگز خواست ابراهيم عليه‏السلام بر خواست خدا چيره نمى‏شد؟!

۹. صفت سخن گفتن او

۵۶.امام رضا عليه‏السلام: كليم اللّه‏، موسى بن عمران عليه‏السلام مى‏دانست خدا، برتر از آن است كه با چشم‏ها ديده شود؛ ولى چون خداوند عز و جل با او سخن گفت و از نزديك با وى نجوا كرد، به سوى قومش باز گشت و به آنان خبر داد كه خدا با او سخن گفت و او را به خود، نزديك و با وى نجوا كرد. آنان گفتند: به تو ايمان نمى‏آوريم، مگر اين كه ما هم مثل تو سخن خدا را بشنويم.
قوم موسى عليه‏السلام هفتصد هزار مرد بودند. پس، از ميان آنها هفتاد هزار نفر را برگزيد و از آن تعداد، هفت هزار نفر، سپس هفتصد نفر و از ميان ايشان، هفتاد نفر را براى موعدى كه خدا معيّن كرده بود، برگزيد و آنان را به سوى كوه سينا بيرون برد و در پايين كوه، نگاهشان داشت و خود به بالاى طور رفت و از خداوند ـ تبارك و تعالى ـ خواست تا با او سخن بگويد و سخنش را به گوش آنان برساند. پس خدا ـ كه ياد او والاست ـ با او سخن گفت و آنها، سخن خدا را از بالا و پايين و راست و چپ و پشتِ سر و پيشِ روى خود شنيدند؛ زيرا خدا، سخنش را در درخت ايجاد كرد و آن گاه، از درخت پراكنده كرد تا اين كه از هر طرف، آن را شنيدند.


گزیده حکمت‌نامه رضوی
110

۸. صِفَةُ إرادَتِهِ

۵۴.الإمام الرضا عليه‏السلام: المَشيئَةُ والإِرادَةُ مِن صِفات الأفعالِ ؛ فَمَن زَعَمَ أنَّ اللّهَ تَعالى لَم يَزَل مُريداً شائياً فَلَيسَ بِمُوَحِّدٍ.۱

۵۵.عنه عليه‏السلام: إِنَ للهِِ إِرادَتَينِ ومَشيئَتَينِ: إِرادَةَ حَتمٍ وإِرادَةَ عَزمٍ ؛ يَنهى وهُوَ يَشاءُ، ويَأمُرُ وهُوَ لا يَشاءُ. أوَما رَأيتَ أنَّهُ نَهى آدَمَ وزَوجَتَهُ أن يَأكُلا مِنَ الشَّجَرَةِ وشاءَ ذلِكَ ؛ ولَو لَم يَشَأ أن يَأكُلا لَما غَلَبَت مَشيئَتُهُما مَشيئَةَ اللّهِ تَعالى؟! وأمَرَ إِبراهيمَ أن يَذبَحَ إِسحاقَ ولَم يَشَأ أن يَذبَحَهُ ؛ ولَو شاءَ لَما غَلَبَت مَشيئَةُ إِبراهيمَ مَشيئَةَ اللّهِ تَعالى؟!۲

۹. صِفَةُ كَلامِهِ

۵۶.الإمام الرضا عليه‏السلام: إِنَّ كَليمَ اللّهِ موسَى بنَ عِمرانَ عليه‏السلام عَلِمَ أنَّ اللّهَ تَعالى عَن أن يُرى بِالأبصارِ، ولكِنَّهُ لَمّا كَلَّمَهُ اللّهُ عز و جل وقَرَّبَهُ نَجيّاً رَجَعَ إِلى قَومِهِ، فَأخبَرَهُم أنَّ اللّهَ عز و جل كَلَّمَهُ وقَرَّبَهُ وناجاهُ، فَقالَوا: لَن نُؤِنَ لَكَ حَتّى نَسمَعَ كَلامَهُ كَما سَمِعتَ!وكانَ القَومُ سَبعَمِئةِ ألفِ رَجُلٍ، فاختارَ مِنهمُ سَبعينَ ألفاً، ثُمَّ اختارَ مِنهُم سَبعَةَ آلافٍ، ثُمَّ اختارَ مِنهُم سَبعَمِئَةٍ، ثُمَّ اختارَ مِنهُم سَبعينَ رَجُلاً لِميقاتِ رَبِّهِ، فَخَرَجَ بِهِم إِلى طورِ سَيناءَ، فَأقامَهُم في سَفحِ الجَبَلِ، وصَعِدَ موسى عليه‏السلام إِلَى الطّورِ، وسَألَ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ أن يُكَلِّمَهُ ويُسمِعَهُم كَلامَهُ، فَكَلَّمَهُ اللّهُ ـ تَعالى ذِكرُهُ ـ وسَمِعوا كَلامَهُ مِن فَوقٍ وأسفَلَ ويَمينٍ وشِمالٍ ووراءٍ وأمامٍ ؛ لِأنَّ اللّهَ عز و جل أحدَثَهُ فِي الشَّجَرَةِ، ثُمَّ جَعَلَهُ مُنبَعِثاً مِنها حَتّى سَمِعوهُ مِن جَميعِ الوُجوهِ.۳

1.. التوحيد : ص۳۳۸ ح۵ ، مختصر بصائر الدرجات : ص۱۴۳ كلاهما عن سليمان بن جعفر الجعفري .

2.. الكافي : ج۱ ص۱۵۱ ح۴ ، التوحيد : ص۶۴ ح۱۸ .

3.. التوحيد : ص ۱۲۱ ح ۲۴ ، عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۲۰۰ ح ۱ .

  • نام منبع :
    گزیده حکمت‌نامه رضوی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، تلخیص: مرتضی خوش نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23033
صفحه از 545
پرینت  ارسال به