519
گزيده دانش نامه امام حسين عليه السلام

گزارش كرده اند كه موجب مى شود سپاه دشمن، اين گونه مبارزه (تن به تن) را متوقف كند و به صورت جمعى بر سپاه امام عليه السلام حمله ور شوند .
ثالثا ، نكته مهم، اين كه طبق برخى از همين گزارش ها، سپاهيان امام عليه السلام ۷۲ نفر بوده اند . بنا بر اين ، اگر پنجاه تن آنها در اثر تير باران حمله اوّلْ شهيد شده باشند ، افراد باقى مانده، آن اندازه نيستند كه قابل آرايش نظامى باشند ، و چگونه اين گروه اندك مى توانست تا عصر عاشورا مقاومت نمايد ؟ وانگهى، اگر سپاه دشمن مى توانست در اثر تيرباران، در يك لحظه و در يك حمله پنجاه تن از ياران امام عليه السلام را از بين ببرد ، قطعا مى توانست با ادامه تير باران، در مدتى كوتاه ، جنگ را به سرانجام برسانَد و ديگر نياز به جنگ تن به تن يا حمله گروهى نبود .
بر اين اساس ، آنچه درباره شهداى حمله اوّل ، خصوصا در المناقب ابن شهرآشوب آمده، ظاهرا قابل قبول نيست .


گزيده دانش نامه امام حسين عليه السلام
518

وخَمسونَ رَجُلاً . ۱ سپس ساعتى از روز را در يك حمله ، با هم جنگيدند تا آن كه بيش از پنجاه تن از ياران حسين عليه السلام كشته شدند .
تأمل در گزارش ابن اعثم، نشان مى دهد كه مقصود، اين است كه كشته شدن حدود پنجاه تن از اصحاب امام عليه السلام ، در اَثناى جنگ و در بخشى از روز عاشورا اتّفاق افتاده است، نه آن كه آنها در حمله اوّل، كشته شده باشند؛ اما خوارزمى، ۲ بدون توجه به مفهوم دقيق كلام ابن اعثم، اين ماجرا را به گونه اى ديگر برداشت كرده و پس از گزارش حمله اوّل در ادامه آورده است :
فَلَمّا رَمَوهُم هذِهِ الرَّميَةَ قَلَّ أصحابُ الحُسَينِ عليه السلام ، فَبَقِىَ فى هؤُلاءِ القَومِ الَّذينَ يُذكَرونَ فِى المُبارَزَةِ ، وقَد قُتِلَ مِنهُم ما يُنيفُ عَلى خَمسينَ رَجُلاً . ۳ هنگامى كه اين گونه تيراندازى كردند، ياران حسين عليه السلام كاهش يافتند و از ايشان، كسانى ماندند كه در جنگ تن به تن ، ياد مى شوند . [ در اين تيراندازى ] بيش از پنجاه تن از آنان ، كشته شدند.
و در ادامه اين نوع گزارش ها ، همان طور كه اشاره شد ، ابن شهر آشوب نيز نام ۲۸ تن را به عنوان شهداى حمله اوّل، مطرح كرده است ، كه ظاهرا صحيح نيست؛ زيرا:
اولاً ، در منابع كهن ، سخنى از شهداى حمله اوّل، بدين گونه ديده نمى شود و سخن ابن اعثم، هيچ دلالتى بر اين معنا ندارد؛ بلكه همان طور كه اشاره شد، برخلاف آن، دلالت دارد .
ثانيا ، منابع قابل استناد، مانند الإرشاد مفيد و تاريخ الطبرى ، تنها تيراندازى گروهىِ دشمن رابه عنوان «حمله اول » گزارش كرده اند و اشاره به شهيدى در اين حمله ندارند؛ بلكه در ادامه گزارش خود، پيروزى هاى ياران امام عليه السلام در حمله تن به تن را

1.ر . ك : دانش نامه امام حسين عليه السلام : ج ۶ ص ۱۳۰ ح ۱۶۳۸ .

2.گفتنى است كه بخش مهمى از مقتل الحسين خوارزمى، از كتاب الفتوح ابن اعثم، اخذ شده است .

3.ر . ك : دانش نامه امام حسين عليه السلام : ج ۶ ص ۱۲۸ ح ۱۶۳۷ .

  • نام منبع :
    گزيده دانش نامه امام حسين عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، تلخیص: مرتضی خوش‌نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 25967
صفحه از 1036
پرینت  ارسال به