با اعتماد كردن به شما نزدتان آمدم .
و پس از پايان جنگ جمل ، با اين جملات از آنها قدردانى كرد :
جزاكُمُ اللّهُ مِن أهلِ مِصرٍ عَن أهلِ بَيتِ نَبِيِّكُم أحسَنَ ما يَجزِى العامِلينَ بِطاعَتِهِ وَ الشّاكِرينَ لِنِعمَتِهِ ، فَقَد سَمِعتُم وأطَعتُم ، وَدُعيتُم فَأَجَبتُم . ^۱ خداوند ، به خاطر خاندان پيامبرتان ، بهترين پاداشى را كه به اهل طاعت و سپاس گزاران نعمتش مى دهد ، به شما عطا كند . شما ، گوش فرا داديد و اطاعت كرديد ، و فرا خوانده شديد و اجابت كرديد .
همچنين در جنگ صِفّين كه شمار سپاهيان امام على عليه السلام در منابع تاريخى تا يكصد و بيست هزار ذكر شده ، عمده نيروهاى ايشان از كوفه بودند . در همين جنگ ، هنگامى كه امام عليه السلام سستىِ سپاهيان خود را در برابر سپاه شام ملاحظه كرد ، ضمن سخنانى سرزنش آميز ، به جايگاه مهم آنان در جهان اسلام اشاره كرد و فرمود :
أنتُم لَهاميمُ العَرَبِ و يَآفيخُ الشَّرَفِ، وَ الأَنفُ المُقَدَّمُ ، وَ السَّنامُ الأَعظَمُ . ^۲ شما بزرگان عرب و سران شرف و پيشوايان جلودار و مهتران بزرگ هستيد .
و در جايى ديگر ، همراه با انتقاد از كوفيان ، خطاب به آنها مى فرمايد :
و أنتُم تَريكةُ الإِسلامِ، و بَقِيَّةُ النّاسِ . ^۳ و شما، يادگارِ اسلام و بازمانده مسلمانانيد .

دو . موقعيت جغرافيايى

كوفه ، در گذشته ، در قلب بلاد اسلامى قرار داشت و نزديك ترين نقطه براى مديريت قلمرو مسلمانان ، بويژه براى نقاطى بود كه در عصر خليفه دوم ، به قلمرو حكومت اسلامى افزوده شد .

مِن عَبدِ اللّهِ عَلِىٍّ أميرِ المُؤمِنينَ إلى أهلِ الكوفَةِ ، جَبهَةِ الأَنصارِ و سَنامِ العَرَبِ. ^۱ از بنده خدا ، على امير مؤمنان ، به كوفيان ، گروه ياران شرافتمند و بلندپايگان عرب .
برپايه گزارش طبرى ، وقتى كه بين راه به امام عليه السلام خبر دادند كه شورشيان به بصره رفته اند ، ايشان ، احساس آرامش كرد و فرمود :
إنَّ أهلَ الكوفَةِ أشَدُّ إلىّ حُبّاً ، و فيهِم رُؤوسُ العَرَبِ و أعلامُهُم. ^۲ كوفيان ، براى من دوست داشتنى ترند و سران و بزرگان عرب ، در ميان آنان اند .
و نيز به آنها نوشت :
إنّى قَدِ اختَرتُكُم عَلَى الأَمصارِ و إنّى بِالأَثرَةِ . ^۳ من، شما را بر ديگر شهرها ترجيح دادم ، و من ، خوبْ گزينشگرى هستم .
و در روايت ديگرى آمده كه به آنها نوشت :
فَإِنّى قَدِ اختَرتُكُم وَ النُّزولَ بَينَ أظهِرُكُم ، لِما أعرِفُ مِن مَوَدَّتِكُم و حُبِّكُم للّهِِ عز و جل و لِرَسولِهِ صلى الله عليه و آله ... . ^۴ من ، شما را انتخاب كردم و سكونت در ميان شما را برگزيدم ، چون مهرورزى و علاقه تان را به خداى عز و جل و پيامبرش صلى الله عليه و آله مى دانم .
و هنگامى كه كوفيان در «ذى قار» به امام على عليه السلام پيوستند ، ايشان در ستايش آنها فرمود :
أنتُم أشَدُّ العَرَبِ ودّاً لِلنَّبِىِّ و لِأَهلِ بَيتِهِ ، و إنَّما جِئتُكُم ثِقَةً - بَعدَ اللّهِ - بِكُم . ^۵ شما بامحبّت ترينِ عرب نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله و خاندانش هستيد . من، پس از خدا ،