۴ . منابع مفقود . ۱
مقصود از منابع قابل استناد ، آن دسته از منابع اند كه هويّت تاريخى دارند و نويسندگان آنها ، معيّن ، سرشناس و از عالمان روشمند بوده اند ، هر چند ديده نقد خود را بر يكايك روايات آنان ، باز نگاه مى داريم .
منابع غير قابل استناد يا ضعيف ، منابعى داستانى ، بى سند و بدون پشتوانه تاريخى اند كه اخبار گزارش شده در آنها را تنها به شرط يافتن مؤيِّدهاى تاريخى و تقويت شدن به وسيله منابع دسته نخست ، مى پذيريم .
در اين جا ، ابتدا منابع مهمّ قابل استناد (۳۳ كتاب) ، به اجمال و سپس منابع ضعيف امّا مشهور (ده كتاب) معرّفى خواهند شد ، در ادامه ضمن اشاره اى به منابع معاصر اين نكته توضيح داده مى شود كه چرا در «دانش نامه امام حسين عليه السلام » گزارش هاى منابع متأخر مورد بهره بردارى قرار نگرفته است .
الف ـ منابع قابل استناد
خوش بختانه منابع كهن ، متعدّد و قابل اتّكايى در دست اند كه به گزارش نهضت عاشورا پرداخته اند . اين منابع را مى توان به دو دسته : مستقل (منابعى كه ويژه گزارش دهى از نهضت عاشورا و حماسه سازان اين واقعه بى نظيرند) و مشتمل (منابعى كه تنها بخش ها يا فصل هايى از آنها ، در باره قيام امام حسين عليه السلام است) تقسيم نمود .
ما در اين جا ، اهمّ اين منابع را ، به ترتيب تاريخى برمى شماريم . گفتنى است كه اين منابع ، از اعتبار يكسانى برخوردار نيستند ؛ امّا همه آنها قابليت ارجاع و استناد را دارند و به وسيله پژوهش هاى تاريخى روشمند ، قابل بررسى و پذيرش اند . فهرست