71
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

ج - نزول قرآن به هفت سبك

۶۲.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله : كتابِ نخست ، از يك باب و بر يك حرف ، نازل شد . قرآن ، از هفت باب و بر هفت حرفِ باز دارنده ، فرمان دهنده ، حلال ، حرام ، محكم ، متشابه و امثال ، نازل شده است . حلالش را حلال و حرامش را حرام بشماريد . هر چه به شما دستور داده ، عمل كنيد ، و از هر چه نهى كرده ، خوددارى كنيد ، و با امثالش عبرت بگيريد ، و به محكمش عمل نماييد و به متشابه آن ، ايمان بياوريد و بگوييد : (به آن ايمان آورديم . همگى از نزد پروردگارمان است ، و جز صاحبان خرد ، پند نمى‏گيرند)۱ . ۲

۶۳.امام على عليه السلام : قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است كه همگى روشن و بسنده است : فرمان ، نهى ، تشويق ، بيم دادن ، جدال ، قصّه و مَثَل . ۳

1.آل عمران : آيه ۷ .

2.كانَ الكِتابُ الأَوَّلُ نَزَلَ مِن بابٍ واحِدٍ عَلى‏ حَرفٍ واحِدٍ ، ونَزَلَ القُرآنُ مِن سَبعَةِ أبوابٍ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ : زاجِرٍ ، وآمِرٍ ، وحَلالٍ ، وحَرامٍ ، ومُحكَمٍ ، ومُتَشابِهٍ ، وأمثالٍ ؛ فَأَحِلّوا حَلالَهُ ، وحَرِّموا حَرامَهُ ، وَافعَلوا ما اُمِرتُم ، وَانتَهوا عَمّا نُهيتُم عَنهُ ، وَاعتَبِروا بِأَمثالِهِ ، وَاعمَلوا بِمُحكَمِهِ ، وآمِنوا بِمُتَشابِهِهِ ، وقولوا : (ءَامَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ الْأَلْبَبِ)(المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۳۱۸ ح ۳۱۴۴ ، صحيح ابن حبان : ج ۳ ص ۲۰ ح ۷۴۵) .

3.اُنزِلَ القُرآنُ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، كُلُّها شافٍ كافٍ : أمرٍ ، وزَجرٍ ، وتَرغيبٍ ، وتَرهيبٍ ، وَجَدَلٍ ، وقَصَصٍ ، ومَثَلٍ (بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۹۷ ؛ المعجم الأوسط : ج ۶ ص ۱۴۲ ح ۶۰۳۳) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
70

۵۷.الكافى - به نقل از فضيل بن يسار - : به امام صادق عليه السلام گفتم : مردم مى‏گويند كه قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است . فرمود : «دروغ مى‏گويند دشمنان خدا! قرآن به يك حرف ، از سوى يك خدا ، نازل شده است» . ۱

ب - تفسير قرآن به هفت حرف

۵۸.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله : قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است . براى هر آيه‏اى ، ظاهرى و باطنى است . ۲

۵۹.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله : قرآن به هفت حرف ، نازل شده است . براى هر حرفى ، ظاهرى و باطنى است ، و براى هر حرفى حدّى است ، و براى هر حدّى ، اصلى (حقيقتى) است . ۳

۶۰.امام باقر عليه السلام : تفسير قرآن ، به هفت حرف است . پاره‏اى ، اتّفاق افتاده‏اند و پاره‏اى ديگر هنوز اتّفاق نيفتاده‏اند كه امامان ، آنها را مى‏شناسند . ۴

۶۱.الخصال - به نقل از حمّاد بن عثمان - : به امام صادق عليه السلام گفتم : از شما ، حرف و حكايت‏هاى متفاوتى شنيده مى‏شود . فرمود : «قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است . كم‏ترين كار امام ، اين است كه به هفت گونه نظر بدهد» . سپس فرمود : (اين ، عطاى ماست . [آن را] بى‏شمار ببخش، يا نگه دار)۵ . ۶

1.قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : إنَّ النّاسَ يَقولونَ : إنَّ القُرآنَ نَزَلَ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، فَقالَ : كَذَبوا أعداءُ اللَّهِ ، ولكِنَّهُ نَزَلَ عَلى‏ حَرفٍ واحِدٍ مِن عِندِ الواحِدِ (الكافى : ج ۲ ص ۶۳۰ ح ۱۳) .

2.أُنزِلَ القُرآنُ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، لِكُلِّ آيَةٍ ظَهرٌ وبَطنٌ (المجازات النبوية : ص ۶۴ ح ۲۸ ، صحيح ابن حبان : ج ۱ ص ۲۷۶ ح ۷۵) .

3.أُنزِلَ القُرآنُ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، لِكُلِّ حَرفٍ مِنها ظَهرٌ وبَطنٌ ، ولِكُلِّ حَرفٍ حَدٌّ ، ولِكُلِّ حَدٍّ مُطَّلَعٌ (تفسير الطبرى : ج ۱ ص ۱۲ ، تاريخ دمشق : ج ۳۰ ص ۲۳۵ ش ۶۳۷۱) .

4.تَفسيرُ القُرآنِ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، مِنهُ ما كانَ ، ومِنهُ ما لَم يَكُن ، بَعدَ ذلِكَ تَعرِفُهُ الأَئِمَّةُ (بصائر الدرجات : ص ۱۹۶ ح ۸ ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۹۸ ح ۶۵) .

5.ص : آيه ۳۹ .

6.قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : إنَّ الأَحاديثَ تَختَلِفُ عَنكُم! قالَ : فَقالَ : إنَّ القُرآنَ نَزَلَ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، وأدنى‏ ما لِلإِمامِ أن يُفتِيَ عَلى‏ سَبعَةِ وُجوهٍ . ثُمَّ قالَ : (هَذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ)(الخصال : ص ۳۵۸ ح ۴۳ ، تفسير العيّاشى : ج ۱ ص ۱۲ ح ۱۱) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24284
صفحه از 597
پرینت  ارسال به