ب - وحى از طريق سخن گفتن مستقيم و بى‏واسطه خدا

قرآن‏

(و بى گمان ، تو قرآن را از نزد فرزانه‏اى دانا دريافت مى‏كنى) . ^۱

حديث‏

۴۷.كمال الدين : پيامبر صلى اللَّه عليه وآله گاه كه در ميان يارانش بود ، از هوش مى‏رفت و عرق مى‏ريخت ، و چون به خود مى‏آمد ، مى‏فرمود : «خداوند عزّ وجلّ چنين و چنان فرمود و شما را به فلان كار ، امر كرد و از فلان كار ، نهى فرمود» . . . .
از امام صادق عليه السلام در باره حالت غشى كه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله را مى‏گرفت ، سؤال شد كه : آيا اين حالت ، هنگام فرود آمدن جبرئيل عليه السلام به ايشان دست مى‏داد؟
امام صادق عليه السلام فرمود : «نه . جبرئيل عليه السلام هر گاه نزد پيامبر صلى اللَّه عليه وآله مى‏آمد ، بدون اجازه بر ايشان وارد نمى‏شد ، و چون بر ايشان وارد مى‏شد ، بنده‏وار ، در برابرش مى‏نشست . اين حالت ، فقط زمانى رُخ مى‏داد كه خداوند عزّ وجلّ بدون مترجم و واسطه ، با ايشان سخن مى‏گفت» . ^۲

۲ / ۷

انواع وحى به طور كلّى‏

قرآن‏

(و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد ، جز از راه وحى، يا از فرا سوى حجابى ، يا فرستاده‏اى را بفرستد و به اذن او ، هر چه بخواهد ، وحى نمايد . آرى . اوست بلندمرتبه سنجيده‏كار ، و همين گونه ، وحى از امر خودمان را به سوى تو وحى كرديم . تو نمى‏دانستى كتاب چيست و نه ايمان [كدام است‏] ؛ ولى آن را نورى گردانيديم كه هر كس از بندگان خود را بخواهيم ، به وسيله آن ، راه مى‏نماييم) . ^۳

۴۶.إمتاع الأسماع - به نقل از شُرَيح بن عبد اللَّه - : چون پيامبر صلى اللَّه عليه وآله به آسمان رفت و خدا به بنده‏اش آنچه را بايد وحى كند ، وحى فرمود ، جبرئيل عليه السلام به سجده افتاد تا آن گاه كه خدا به بنده‏اش آنچه را بايد خبر دهد ، خبر داد . آن گاه ، [جبرئيل عليه السلام ]سر از سجده برداشت و من ، او را در خلقت واقعى‏اش ديدم ؛ آراسته به زِبَرجَد و لؤلؤ و ياقوت ، و به نظرم رسيد كه آب چشمانش ، افق را پُر كرده است . من تا پيش از آن زمان ، او را به صورت‏هاى گوناگون مى‏ديدم و غالباً به صورت دِحيه كَلْبى مى‏ديدمش . گاهى اوقات هم چنان مى‏ديدمش كه كسى ، ديگرى را از پشت غربال مى‏بيند . ^۱