۲ / ۶

انواع وحى به پيامبر

الف - وحى از طريق جبرئيل عليه السلام

قرآن‏

(روح الأمين (جبرئيل) ، آن را بر دلت نازل كرد ، تا از هشدار دهندگان باشى) . ^۱

حديث‏

۴۴.امام على عليه السلام - در باره اين سخن خداوند متعال : (وَ لَقَدْ رَءَاهُ نَزْلَةً أُخْرَى‏ * عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَى‏ ؛ ^۲ و قطعاً بار ديگر هم او را ديده است ، نزديك سِدرَةُ المُنتَهى) - : يعنى محمّد صلى اللَّه عليه وآله . او نزديك سِدرة المُنتَهى بود ؛ جايى كه هيچ آفريده‏اى از آفريدگان خدا ، از آن فراتر نمى‏رود . سخن خدا در آخر آيه كه : (ديده‏اش منحرف نگشت و [از حد] در نگذشت . به راستى كه [برخى ]از آيات بزرگِ پروردگار خود را ديد)^۳ ، [يعنى ]جبرئيل عليه السلام را در چهره واقعى‏اش ، دو بار ديد : اين بار و بارى ديگر ؛ چرا كه جبرئيل عليه السلام ، مخلوقى بس بزرگ [و تنومند ]است . او از روحانيانى است كه خلقت و چگونگى آنها را كسى جز خداوند ، پروردگار جهانيان ، درك نمى‏كند . ^۴

۴۵.امام باقر عليه السلام - در باره اين سخن خداوند : (حَتَّى‏ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمْ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُواْ الْحَقَّ وَ هُوَ الْعَلِىُّ الْكَبِيرُ ؛ تا چون هراس از دل‏هايشان برطرف شد ، گفتند : «پروردگارتان ، چه فرمود ؟». گفتند : حقيقت . و اوست بلندمرتبه و بزرگ) - : در فاصله مبعوث شدن عيسى بن مريم عليه السلام تا مبعوث شدن محمّد صلى اللَّه عليه وآله ، اهل آسمان‏ها ، ديگر وحى‏اى را نشنيدند . پس هنگامى كه خداوند ، جبرئيل عليه السلام را به سوى محمّد صلى اللَّه عليه وآله فرستاد ، آسمانيان صداى وحى شدن قرآن را كه مانند صداى افتادن آهن بر روى تخته سنگ بود ، شنيدند و از هوش رفتند . چون از وحى فراغت يافت ، جبرئيل عليه السلام باز گشت و از اهل هر آسمانى كه مى‏گذشت ، هراس از دل‏هايشان برطرف مى‏شد ؛ يعنى دل‏هايشان آرام مى‏گرفت و به يكديگر مى‏گفتند : (پروردگارتان ، چه فرمود ؟ گفتند : حقيقت . و اوست بلندمرتبه و بزرگ) . ^۵