559
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

۴ / ۱۴

تفسير آيه‏هاى متشابه‏

۴۸۰.امام باقر عليه السلام - در مورد اين سخن خداى متعال : (يَإِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَىَّ ؛ ۱ اى ابليس! چه چيزى تو را باز داشت كه در برابر آنچه با دو دستم آفريدم، سجده كنى؟) - : دست ، در سخن عرب ، به معناى نيرو و نعمت است . [خدا ]فرمود : (و بنده ما داوودِ داراى دست‏ها را ياد كن)۲ و فرمود : (و آسمان را با دست‏ها[يمان ]برافراشتيم)۳ ، يعنى با نيرو ، و فرمود : (و ايشان را به روحى از نزد خويش ، تأييد كرده است)۴ ، يعنى آنان را نيرومند گردانيده است ، و گفته مى‏شود : «فلانى نزد من ، دستان زيادى دارد» ، يعنى فزون‏بخشى‏ها و نيكى دارد و [گفته مى‏شود :] «فلانى نزد من ، دست تابانى دارد» ، يعنى نعمت دارد . ۵

1.ص : آيه ۷۵ .

2.ص : آيه ۱۷ .

3.ذاريات : آيه ۴۷ .

4.مجادله : آيه ۲۲ .

5.اليَدُ في كلامِ العَربِ القُوَّةُ وَالنِّعمَةُ ؛ قالَ : (وَ اذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُدَ ذَا الْأَيْدِ) وقالَ : (وَ السَّمَاءَ بَنَيْنَهَا بِأَيْيْدٍ) أي بِقُوَّةٍ ، وقالَ : (وَ أَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ) أي قَوّاهُم ، ويُقالُ : لِفُلانٍ عِندي أيادي كَثيرةٌ ؛ أي فَواضِلُ وإحسانٌ ، ولَهُ عِندي يَدٌ بَيضاءُ ؛ أي نِعمَةٌ (التوحيد : ص ۱۵۳ ح ۱ ، معانى الأخبار : ص ۱۶ ح ۸) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
558

(آن را پى كردند . پس پشيمان گشتند)۱ . عذاب آنها ، اين بود كه سرزمينشان صدايى همچون صداى فرو رفتن ميخ گداخته در زمين نرم و هموار ، بر آورد و فرو رفت . ۲

۴۷۸.امام صادق عليه السلام : آن اسماعيل كه خداوند عزّ وجلّ در كتاب خود فرموده است : (در اين كتاب از اسماعيل ياد كن . او درست‏وعده و فرستاده‏اى پيامبر بود)۳ ، آن اسماعيل فرزند ابراهيم نيست ؛ بلكه پيامبرى از پيامبران است كه خداوند عزّ وجلّ او را به سوى قومش فرستاد و آنها او را گرفتند و پوست سر و رويش را كندند . فرشته‏اى نزد وى آمد و گفت : خداوند ، مرا نزد تو فرستاده است . هر دستورى كه مى‏خواهى به من بده . او گفت : «من به آنچه با حسين عليه السلام مى‏شود ، اقتدا مى‏كنم» . ۴

۴ / ۱۳

تفسير قرآن با تمثيل‏

۴۷۹.الخصال - به نقل از عبد اللَّه بن عبّاس ، در گزارش سؤال مردى يهودى از امام على عليه السلام - : يهودى به ايشان گفت : روى پروردگارت كجاست؟
على بن ابى طالب عليه السلام فرمود : «اى ابن عبّاس! برايم آتش و هيزم بياور» .
من آتشى و هيزمى نزد ايشان آوردم . آن را شعله‏ور كرد و سپس فرمود : «اى يهودى! روى اين آتش كجاست؟»
يهودى گفت : من براى آن ، رويى نمى‏شناسم .
امير مؤمنان فرمود : «پروردگار من ، از اين قبيل است . مشرق و مغرب ، از آنِ اوست . (پس به هر سو رو برگردانيد، آن جا روى خداست) . ۵

1.شعرا : آيه ۱۵۷ .

2.أيُّهَا النّاسُ! إنَّما يَجمَعُ النّاسَ الرِّضى‏ وَالسُّخطُ ، وإنَّما عَقَرَ ناقَةَ ثَمودَ رجُلٌ واحِدٌ فعَمَّهُمُ اللَّهُ بِالعَذابِ لَمّا عَمُّوهُ بِالرِّضا ، فَقالَ سُبحانَهُ : (فعَقَرُوها فأصْبَحُوا نادِمينَ) ، فَما كانَ إلّا أن خارَت أرضُهُم بالخَسفَةِ خُوارَ السِّكَّةِ المُحماةِ فِي الأَرضِ الخَوَّارَةِ (نهج البلاغة : خطبه : ۲۰۱ ، الغارات : ج ۲ ص ۵۸۴) .

3.مريم : آيه ۵۴ .

4.إنَّ إسماعيلَ الّذي قالَ اللَّهُ عزّ وجلّ في كِتابهِ : (وَ اذْكُرْ فِى الْكِتَبِ إِسْمَعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَ كَانَ رَسُولًا نَّبِيًّا) لَم يَكُن إسماعيلَ بنَ إبراهيمَ ، بَل كانَ نَبِيّاً مِنَ الأَنبياءِ بَعَثَهُ اللَّهُ عزّ وجلّ إلى‏ قَومِهِ ، فأخَذوهُ فسَلَخوا فَروَةَ رَأسهِ ووَجهِهِ ، فَأَتاهُ مَلَكٌ فَقالَ : إنَّ اللَّهَ بَعَثَني إلَيكَ فَمُرني بِما شِئتَ ، فَقالَ : لِي اُسوَةٌ بِما يُصنَعُ بِالحُسَينِ عليه السلام (علل الشرائع : ص ۷۷ ح ۲ ، كامل الزيارات : ص ۱۳۷ ح ۱۶۱ و ص ۱۳۹ ح ۱۶۴) .

5.قالَ لَهُ اليَهودِيُّ : فَأَينَ وَجهُ رَبِّكَ؟ فَقالَ عَلِيُّ بنُ أبي طالِبٍ عليه السلام لي : يَابنَ عَبّاسٍ ، إيتِني بِنارٍ وحَطَبٍ . فَأَتَيَتُهُ بِنارٍ وحَطَبٍ ، فَأَضرَمَها ، ثُمَّ قالَ : يا يَهودِيُّ ، أينَ يَكونُ وَجهُ هذِهِ النّارِ؟ فَقالَ : لا أقِفُ لَها عَلى‏ وَجهٍ . قالَ : فَإِنَّ رَبّي عزّ وجلّ عَن هذَا المَثَلِ ، ولَهُ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ (فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّهِ)(الخصال : ص ۵۹۷ ح ۱ ، التوحيد : ص ۱۸۲ ح ۱۶) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24458
صفحه از 597
پرینت  ارسال به