545
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
544

فصل سوم : تفسير شدن قرآن با قرآن‏

۳ / ۱

آيات قرآن، تأييدكننده يكديگرند

۴۴۷.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: قرآن نازل نشده تا بخشى از آن ، بخش ديگر را دروغ بپندارد ؛ بلكه بخشى از آن ، بخش ديگر را تأييد مى‏كند . ۱

۴۴۸.امام على عليه السلام: خداوند سبحان مى‏فرمايد : (ما در اين كتاب، از ذكر چيزى فرو گذار نكرديم)۲ و در آن ، بيان همه چيز هست . نيز يادآورى كرده كه بخشى از اين كتاب ، بخش ديگر را تأييد مى‏كند و در آن ، اختلافى نيست . خداوند سبحان فرموده است : (اگر [قرآن‏] از سوى غير خداوند بود، در آن اختلاف بسيارى مى‏يافتند)۳ . ۴

۳ / ۲

آيات قرآن، يكديگر را تكذيب نمى‏كنند

۴۴۹.الاحتجاج - به نقل از اصبغ بن نباته - : امير مؤمنان عليه السلام بر بالاى منبر كوفه ، براى ما سخنرانى كرد و حمد خدا گفت و او را ستود و آن گاه فرمود : «از من بپرسيد . درون من ، آكنده از علم است» .
ابن كوّاء برخاست و گفت : اى امير مؤمنان (والذَّ رِيَتِ ذَرْوًا) چه معنايى دارد؟
فرمود : «ذاريات ، بادها هستند» .
پرسيد : (فَالْحَمِلَتِ وِقْرًا) ، يعنى چه؟
فرمود : «منظور ، ابرهايند» .
پرسيد : (فَالْجَرِيَتِ يُسْرًا ) چه؟
فرمود : «كشتى‏هايند» .
پرسيد : (فَالْمُقَسِّمَتِ أَمْرًا ) چه؟
فرمود : «فرشتگان اند» .
گفت : اى امير مؤمنان! در كتاب خدا ، چيزهايى پيدا كردم كه همديگر را نقض مى‏كنند .
فرمود : «مادرت به عزايت بنشيند ، اى ابن كوّا! كتاب خدا ، بخشى‏هايى از آن ، بخش‏هاى ديگر را تأييد مى‏كنند ، و همديگر را نقض نمى‏كنند . هر چه مى‏خواهى ، بپرس» .
گفت : اى امير مؤمنان! شنيده‏ام كه قرآن مى‏گويد : (سوگند به پروردگار مشرق‏ها و مغرب‏ها)۵ و در آيه ديگرى مى‏گويد : (پروردگار دو مشرق و پروردگار دو مغرب)۶ و در آيه ديگر گفته است : (پروردگار مشرق و مغرب)۷ .
فرمود : «مادرت به عزايت بنشيند ، اى ابن كوّا! اين ، مشرق و اين ، مغرب است . امّا اين سخن خداوند : (پروردگار دو مشرق و پروردگار دو مغرب) چون مشرق زمستان ، جدا و مشرق تابستان ، جداست . آيا اين را از دور و نزديك شدن خورشيد نمى‏فهمى؟ امّا اين سخن خداوند : (پروردگار مشرق‏ها و مغرب‏ها) ، چون خورشيد ، سيصد و شصت برج دارد كه خورشيد هر روز ، از يك برج طلوع مى‏كند و در برج ديگرى غروب مى‏كند ، و ديگر به آن بر نمى‏گردد ، مگر در آينده در همان روز» .
ابن كوّا را در جنگ نهروان ديديم . به او گفتند : مادرت به عزايت بنشيند! ديروز از امير مؤمنان سؤال مى‏كردى و امروز با او مى‏جنگى؟ بعد ديديم مردى به او تاخت و ضربه‏اى بر وى زد و او را كشت . ۸

1.إنَّ القُرآنَ لَم يَنزِل يُكَذِّبُ بَعضُهُ بَعضاً ، بَل يُصَدِّقُ بَعضُهُ بَعضاً (مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۶۰۲ ح ۶۷۱۴ ، سير اعلام النبلاء : ج ۱۶ ص ۲۴۱ ش ۱۶۹) .

2.انعام : آيه ۳۸ .

3.نساء : آيه ۸۲ .

4.وَاللَّهُ سُبحانَهُ يَقولُ : (مَّا فَرَّطْنَا فِى الْكِتَبِ مِن شَىْ‏ءٍ) ، وفيهِ تِبيانٌ لِكُلِّ شَي‏ءٍ ، وذَكَرَ أنَّ الكِتابَ يُصَدِّقُ بَعضُهُ بَعضاً ، وأنَّهُ لَا اختِلافَ فيهِ ، فَقالَ سُبحانَهُ : (وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ اخْتِلَفًا كَثِيرًا)(نهج البلاغة : خطبه ۱۸ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۶۲۰ ح ۱۴۲) .

5.معارج : آيه ۴۰ .

6.الرحمن : آيه ۱۷ .

7.مزمّل : آيه ۹ .

8.خَطَبَنا أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام عَلى‏ مِنبَرِ الكوفَةِ ، فَحَمِدَ اللَّهَ وأثنى‏ عَلَيهِ ، ثُمَّ قالَ : أيُّهَا النّاسُ! سَلوني فَإِنَّ بَينَ جَوانحي عِلماً جَمّاً . فَقامَ إلَيهِ ابنُ الكَوّاءِ ، فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، مَا (وَ الذَّ رِيَتِ ذَرْوًا) ؟ قالَ : الرِّياحُ . قالَ : فَمَا (فَالْحَمِلَتِ وِقْرًا) ؟ قالَ : السَّحابُ . قالَ : فَمَا (فَالْجَرِيَتِ يُسْرًا) ؟ قالَ : السُّفُنُ . قالَ : فَمَا (فَالْمُقَسِّمَتِ أَمْرًا) ؟ قالَ : المَلائِكَةُ . قالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، وَجَدتُ كِتابَ اللَّهِ يَنقُضُ بَعضُهُ بَعضاً ! قالَ : ثَكِلَتكَ اُمُّكَ يَابنَ الكَوّاءِ ، كِتابُ اللَّهِ يُصَدِّقُ بَعضُهُ بَعضاً ، ولا يَنقُضُ بَعضُهُ بَعضاً ، فَسَل عَمّا بَدا لَكَ . قالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، سَمِعتُهُ يَقولُ : (بِرَبِ‏ّ الْمَشَرِقِ وَ الْمَغَرِبِ) ، وقالَ في آيَةٍ اُخرى : (رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَ رَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ) ، وقالَ في آيَةٍ اُخرى‏ : (رَّبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ) .
قالَ : ثَكِلَتكَ اُمُّكَ يَابنَ الكَوّاءِ ، هذَا المَشرِقُ وهذَا المَغرِبُ ، وأمّا قَولُهُ : (رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَ رَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ)فَإِنَّ مَشرِقَ الشِّتاءِ عَلى‏ حِدَةٍ ، ومَشرِقَ الصَّيفِ عَلى‏ حِدَةٍ ، أما تَعرِفُ ذلِكَ مِن قُربِ الشَّمسِ وبُعدِها . وأمّا قَولُهُ : (رَبِ‏ّ الْمَشَرِقِ وَ الْمَغَرِبِ) فَإِنَّ لَها ثَلاثَمِئَةٍ وسِتّينَ بُرجاً ، تَطلُعُ كُلُّ يَومٍ مِن بُرجٍ وتَغيبُ في آخَرَ ، ولا تَعودُ إلَيهِ إلّا مِن قابِلٍ في ذلِكَ اليَومِ ... . قالَ : فَرَأَينا ابنَ الكَوّاءِ يَومَ النَّهروانِ ، فَقيلَ لَهُ : ثَكِلَتكَ اُمُّكُ ، بِالأَمسِ كُنتَ تَسأَلُ أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام عَمّا سَأَلتَهُ ، وأنتَ اليَومَ تُقاتِلُهُ! فَرَأَينا رَجُلاً حَمَلَ عَلَيهِ فَطَعَنَهُ فَقَتَلَهُ
(الاحتجاج : ج ۱ ص ۶۱۲ ح ۱۳۹ ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۱۲۱ ح ۲) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31624
صفحه از 597
پرینت  ارسال به