فصل يكم : نياز به تفسير و تأويل قرآن
۱ / ۱
گونههاى آيات قرآن
قرآن
(اوست كسى كه اين كتاب ( قرآن ) را بر تو فرو فرستاد. پارهاى از آن، آيات محكم [ و روشن ]است. آنها اساس كتاب اند، و [ پارهاى ] ديگر ، متشابهات اند [ كه تأويلپذيرند ] . امّا كسانى كه در دلهايشان انحراف است ، براى فتنهجويى و طلب تأويل آن [ به دلخواه خود ] ، از متشابه آن ، پيروى مىكنند، با آن كه تأويلش را جز خدا و استواران در دانش ، كسى نمىداند ؛ [ همانان كه ]مىگويند: «ما بِدان ايمان آورديم . همه[ ى آيات ، چه محكم و چه متشابه ] ، از جانب پروردگار ماست»، و جز خردمندان ، كسى متذكّر نمىشود) . ۱
حديث
۴۱۹.تنبيه الغافلين: پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله فرمود : «اى مردم! خداوند در قرآن استوار خود ، آنچه را برايتان حلال شمرده و آنچه را بر شما حرام ساخته ، و آنچه را كه انجام مىدهيد و آنچه را كه از آن خوددارى مىكنيد ، برايتان بيان فرموده است . پس حلال آن را حلال شماريد، و حرامش را حرام بداريد ، و به متشابه آن ، ايمان داشته باشيد ، و به محكماتش عمل كنيد ، و از مثالهايش عبرت بگيريد» . ايشان سپس سرش را به طرف آسمان ، بلند كرد و گفت : «بار خدايا! آيا ابلاغ كردم؟ پس گواه باش» . ۲
1.آل عمران: آيه ۷ : (هُوَ الَّذِى أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَبَ مِنْهُ ءَايَتٌ مُّحْكَمَتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَبِ وَأُخَرُ مُتَشَبِهَتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِى قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَبَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّ سِخُونَ فِى الْعِلْمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُوْلُواْ الْأَلْبَبِ) .
2.أيُّهَا النّاسُ! قَد بَيَّنَ اللَّهُ لَكُم في مُحكَمِ تَنزيلِهِ ما أحَلَّ لَكُم ، وما حَرَّمَ عَلَيكُم ، وما تَأتونَ وما تَتَّقونَ ، فَأَحِلّوا حَلالَهُ ، وحَرِّموا حَرامَهُ ، وآمِنوا بِمُتَشابِهِهِ ، وَاعمَلوا بِمُحكَمِهِ وَاعتَبِروا بِأَمثالِهِ ، ثُمَّ رَفَعَ رَأسَهُ إلَى السَّماءِ ، فَقالَ: اللَّهُمَّ هَل بَلَّغتُ فَاشهَد (تنبيه الغافلين: ص ۵۵۳ ح ۸۹۸ ، كنز العمّال: ج ۱۶ ص ۱۳۸ ح ۴۴۱۶۹) .