511
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

بخش ششم : تفسير و تأويل قرآن‏

فصل يكم : نياز به تفسير و تأويل قرآن‏

فصل دوم : شناخت تفسير و تأويل‏

فصل سوم : تفسير شدن قرآن با قرآن‏

فصل چهارم : نمونه‏هايى از احاديث تفسيرى‏

فصل پنجم : آفات تفسير و تأويل‏


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
510

۲. اختلاف لهجه قبايل عرب‏

زندگى قبيله‏اى در حجاز و فاصله جغرافيايى قبايل از يكديگر ، زمينه‏ساز «اختلاف لهجه‏ها» شده بود . اگر چه قرآن به لغت و لهجه قريش نازل شد كه بهترين و فصيح‏ترين لهجه در ميان لهجه‏هاى عرب بود ، ۱ اما قاريان قرآن كه لهجه‏هاى گوناگون داشتند ، در مواردى در تلفظ يك كلمه ، آن را به لهجه خويش قرائت مى‏كردند . ۲ همين امر به تدريج باعث اختلاف قرائات شد ؛ مثلاً كلمات «نَعبدُ» و «نَسْتَعينُ» در برخى از لهجه‏هاى عرب «نِعبدُ» و «نِستعين» قرائت شده است . يا برخى قبايل «واو» مكسور را به همزه بدل مى‏كردند مثلاً «وعاء» را «اِعاء» تلفظ مى‏كردند . تاريخ قرائات نشان مى‏دهد ، اختلاف لهجه‏ها درپاره‏اى از موارد باعث اختلاف قرائات شده است . ۳

۳. اجتهاد قرّاء

پس از توحيد مصاحف و اعزام قاريان به شهرهاى مختلف اسلامى ، چه بسا قاريان در قرائت آيه‏اى در مصحف كه خالى از هرگونه اعراب و اعجامى بود دچار ترديد مى‏شدند و در اين گونه موارد به نظر خود عمل مى‏كردند و هر احتمال را كه در نظر آنان مناسب‏تر بود برمى‏گزيدند . ۴ آثار فراوانى مانند الحجّة للقراء السبعة يا الكشف عن وجوه القرائات السبع بر همين اساس تدوين شده‏اند تا قرائت‏هاى مختلف قرّاء را توجيه كنند و براى صحت آن از قواعد ادبى و نحوى دليل اقامه كنند .

1.أعراب القرآن و بيانه : ج‏۷ ص‏۴۴۸.

2.ر . ك : البرهان فى علوم القرآن : ج‏۱ ص‏۲۲۴؛ تاريخ القرآن الكريم، كردى : ص‏۸۶ .

3.تاريخ قرآن ، محمود راميار : ص‏۳۶۱.

4.ر . ك: الإنصاف : ج‏۴ ص‏۱۹۵؛ البيان : ص‏۱۵۱.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24420
صفحه از 597
پرینت  ارسال به