489
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

(آيا به آيات قرآن نمى‏انديشند ، يا بر دل‏هايشان قفل‏هايى نهاده شده است ؟). ۱

حديث‏

۳۷۶.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله - در خطبه غدير - : اى مردم! در قرآن ، تدبّر كنيد و آيات آن را بفهميد و به محكماتش نظر كنيد و دنبال آيات متشابهش نرويد . ۲

۳۷۷.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله - در سفارشى به معاذ بن جبل - : تو را به ترس از خدا . . . و فهم و دانايى در قرآن ، سفارش مى‏كنم . ۳

۳۷۸.امام على عليه السلام: آگاه باشيد كه در قرآن خواندنى كه با تدبّر همراه نباشد ، خيرى نيست . ۴

۳۷۹.امام على عليه السلام: قرآن را بياموزيد ؛ چرا كه بهترين سخن است ، و در آن ، دانا شويد ؛ چرا كه قرآن ، بهار دل‏هاست . ۵

۳۸۰.امام على عليه السلام: در آيات قرآن بينديشيد و از آن ، عبرت آموزيد ؛ چرا كه قرآن ، رساترينِ عبرت‏هاست . ۶

ب - خداترسى

قرآن‏

(آيا براى كسانى كه ايمان آورده‏اند ، زمان آن نرسيده است كه دل‏هايشان براى ياد خدا و آنچه از حق نازل شده است ، خاكسار گردد ؟) . ۷

1.محمّد: آيه ۲۴ : (أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ أَمْ عَلَى‏ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَآ) .

2.مَعاشِرَ النّاسِ ! تَدَبَّرُوا القُرآنَ ، وَافهَموا آياتِهِ ، وَانظُروا إلى‏ مُحكَماتِهِ ، ولا تَتَّبِعوا مُتَشابِهَهُ (الاحتجاج: ج ۱ ص ۱۴۶ ح ۳۲ ، روضة الواعظين: ص ۱۰۶) .

3.واُوصيكَ بِتَقوَى اللَّهِ ... وَالفِقهِ فِي القُرآنِ (تحف العقول: ص ۲۶ ، بحار الأنوار: ج ۷۷ ص ۱۲۷ ح ۳۳) .

4.ألا لا خَيرَ فِي قِراءَةٍ لَيسَ فيها تَدَبُّرٌ (الكافى: ج ۱ ص ۳۶ ح ۳ ، معانى الأخبار: ص ۲۲۶ ح ۱) .

5.تَعَلَّمُوا القُرآنَ ؛ فَإِنَّهُ أحسَنُ الحَديثِ ، وتَفَقَّهوا فيهِ ؛ فَإِنَّهُ رَبيعُ القُلوبِ (نهج البلاغة: خطبه ۱۱۰ ، تحف العقول: ص ۱۵۰) .

6.تَدَبَّروا آياتِ القُرآنِ وَاعتَبِروا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ أبلَغُ العِبَرِ (غرر الحكم: ج ۳ ص ۲۸۴ ح ۴۴۹۳) .

7.حديد : آيه ۱۶ : (أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ مَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِ‏ّ) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
488

ك - تكبير گفتن در پايان هر سوره‏اى، از سوره ضحى‏ تا آخر قرآن

۳۷۵.المستدرك على الصحيحين - به نقل از عكرمة بن سليمان - : نزد اسماعيل بن عبد اللَّه بن قُسطَنطين ، قرآن خواندم . چون به ( والضحى ) رسيدم ، به من گفت : تكبير بگو . پس از هر سوره‏اى تا پايان قرآن ، تكبير بگو .
عبد اللَّه بن كثير هم خبر داد كه وى نزد مجاهد ، قرائت كرد و او نيز وى را به همين كار ، سفارش كرد و مجاهد به او خبر داد كه ابن عبّاس ، وى را به اين كار ، امر نمود و ابن عبّاس به او خبر داد كه اُبَىّ بن كعب ، او را به اين كار ، امر نمود و اُبَىّ بن كعب به او خبر داد كه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله وى را به اين كار ، امر نمود ۱ . ۲

۳ / ۲

آداب باطنى‏

الف - تدبّر (انديشيدن)

قرآن‏

( [ اين ] كتابى مبارك است كه آن را به سوى تو نازل كرده‏ايم تا در آيات آن بينديشند و تا خردمندان ، پند گيرند). ۳

1.لازم به ذكر است كه ، سند اين خبر ضعيف است . بنابر اين ، عمل به آن از باب تسامح در ادلّه سنن و يا رجاء مطلوبيت خواهد بود .

2.قَرَأتُ عَلى‏ إسماعيلَ بنِ عَبدِ اللَّهِ بنِ قُسطَنطينَ ، فَلَمّا بَلَغتُ «وَالضُّحى‏» ، قالَ لي: كَبِّر ، كَبِّر عِندَ خاتِمَةِ كُلِّ سورَةٍ حَتّى‏ تَختِمَ . وأخبَرَهُ عَبدُ اللَّهِ بنُ كَثيرٍ أنَّهُ قَرَأَ عَلى‏ مُجاهِدٍ فَأَمَرَهُ بِذلِكَ ، وأخبَرَهُ مُجاهِدٌ أنَّ ابنَ عَبّاسٍ أمَرَهُ بِذلِكَ ، وأخبَرَهُ ابنُ عَبّاسٍ أنَّ اُبَيَّ بنَ كَعبٍ أمَرَهُ بِذلِكَ ، وأخبَرَهُ أبَيُّ بنُ كَعبٍ أنَّ النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه وآله أمَرَهُ بِذلِكَ (المستدرك على الصحيحين: ج ۳ ص ۳۴۴ ح ۵۳۲۵ ، شعب الإيمان: ج ۲ ص ۳۷۰ ح ۲۰۷۸) .

3.ص : آيه ۲۹ : (كِتَبٌ أَنزَلْنَهُ إِلَيْكَ مُبَرَكٌ لِّيَدَّبَّرُواْ ءَايَتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ الْأَلْبَبِ) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24462
صفحه از 597
پرینت  ارسال به