انواع اِعراب و نشانههاى اِعراب
اِعراب بر چهار نوع است كه دو نوع آن (نصب و رفع) ، ميان اسم و فعل مشترك است ، يك نوع ويژه اسم (جر) ، و يك نوع ويژه فعل (جزم) است . ۱ اعراب همچنين ، شكلها و علايم گوناگونى دارد . عالمان نحو ، اعراب را به دو شكل اصلى و فرعى تقسيم كردهاند ؛ علامتهاى اصلى اعراب عبارت اند از : ضمّه براى رفع ، فتحه براى نصب ، كسره براى جر ، و سكون براى جزم . علامتهاى فرعى گونههاى مختلفى به شرح ذيل دارند :
۱ . الف در اسمهاى تثنيه ، واو در اسمهاى جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه ، و نون در هفت صيغه فعل مضارع يعنى دو صيغه جمع مذكر ، چهار صيغه تثنيه و مفرد مؤنث مخاطب (افعال خمسه) ، نقش ضمه و علامت رفع دارند .
۲ . ياء در اسمهاى تثنيه و جمع مذكّر سالم ، الف در اسمهاى ستّه ، كسره در جمع مؤنث سالم ، و حذف نون در پنج فعل مضارعِ ياد شده ، به جاى فتحه نقش اعراب نصب را ايفا مىكنند .
۳ . ياء در اسمهاى تثنيه و جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه ، و فتحه در اسمهاى غير منصرف ، به جاى كسره نقش اعراب جر را ايفا مىكنند . ۲
۴ . سكون در پنج صيغه فعل مضارع صحيح ، حذف لام الفعل در همان صيغهها از فعل ناقص ، و حذف نون در صيغههاى تثنيه ، جمع مذكر و مفرد مؤنث مخاطب ، علامت جزم اند . ۳
1.شرح قطر الندى : ص۴۵؛ شرح شذور الذهب : ج۲۳ - ۲۴؛ البهجة المرضيه : ج۱ ص۵۰ - ۵۱.
2.شرح قطر الندى : ص۴۲ به بعد؛ النحو الوافى : ج۱ ص۹۶ - ۹۷؛ البهجة المرضية : ج۱ ص۵۰ - ۵۱.
3.البهجة المرضية : ج۱ ص۷۴ و ۷۸.