481
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

انواع اِعراب و نشانه‏هاى اِعراب

اِعراب بر چهار نوع است كه دو نوع آن (نصب و رفع) ، ميان اسم و فعل مشترك است ، يك نوع ويژه اسم (جر) ، و يك نوع ويژه فعل (جزم) است . ۱ اعراب همچنين ، شكل‏ها و علايم گوناگونى دارد . عالمان نحو ، اعراب را به دو شكل اصلى و فرعى تقسيم كرده‏اند ؛ علامت‏هاى اصلى اعراب عبارت اند از : ضمّه براى رفع ، فتحه براى نصب ، كسره براى جر ، و سكون براى جزم . علامت‏هاى فرعى گونه‏هاى مختلفى به شرح ذيل دارند :
۱ . الف در اسم‏هاى تثنيه ، واو در اسم‏هاى جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه ، و نون در هفت صيغه فعل مضارع يعنى دو صيغه جمع مذكر ، چهار صيغه تثنيه و مفرد مؤنث مخاطب (افعال خمسه) ، نقش ضمه و علامت رفع دارند .
۲ . ياء در اسم‏هاى تثنيه و جمع مذكّر سالم ، الف در اسم‏هاى ستّه ، كسره در جمع مؤنث سالم ، و حذف نون در پنج فعل مضارعِ ياد شده ، به جاى فتحه نقش اعراب نصب را ايفا مى‏كنند .
۳ . ياء در اسم‏هاى تثنيه و جمع مذكّر سالم و اسماى ستّه ، و فتحه در اسم‏هاى غير منصرف ، به جاى كسره نقش اعراب جر را ايفا مى‏كنند . ۲
۴ . سكون در پنج صيغه فعل مضارع صحيح ، حذف لام الفعل در همان صيغه‏ها از فعل ناقص ، و حذف نون در صيغه‏هاى تثنيه ، جمع مذكر و مفرد مؤنث مخاطب ، علامت جزم اند . ۳

1.شرح قطر الندى : ص‏۴۵؛ شرح شذور الذهب : ج‏۲۳ - ۲۴؛ البهجة المرضيه : ج‏۱ ص‏۵۰ - ۵۱.

2.شرح قطر الندى : ص‏۴۲ به بعد؛ النحو الوافى : ج‏۱ ص‏۹۶ - ۹۷؛ البهجة المرضية : ج‏۱ ص‏۵۰ - ۵۱.

3.البهجة المرضية : ج‏۱ ص‏۷۴ و ۷۸.


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
480
  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24752
صفحه از 597
پرینت  ارسال به