449
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

۳ / ۶

آنچه براى حافظ و قارى قرآن ، بايسته است‏

الف - تلاوتى شايسته قرآن

قرآن‏

(كسانى كه كتاب [ آسمانى ] به آنان داده‏ايم [ و ] آن را چنان كه شايسته تلاوت آن است ، تلاوت مى‏كنند ، ايشان اند كه بِدان ، ايمان دارند ، و كسانى كه بِدان كفر ورزند، همانان اند كه زيانكارند). ۱

حديث‏

۳۱۳.امام على عليه السلام - پس از ليلة الهَرير (شب غُرّش) ، هنگامى كه يكى از يارانش برخاست و گفت : تو نخست ، ما را از [پذيرش ]حكميّت ، باز داشتى و سپس به آن فرمانمان دادى . نفهميديم كدام يك از اين دو ، درست‏تر است؟! - : اين [سرگردانى‏] ، سزاى كسى است كه رأى درست را [كه همان رأى من در نپذيرفتن حكميّت بود ،] رها كرد . . . . كجايند آن مردمانى كه به اسلام ، دعوت شدند و آن را پذيرفتند ، و قرآن را خواندند و آن را استوار داشتند؟! ۲ . ۳

۳۱۴.امام على عليه السلام: بدانيد كه شما هرگز ، راه درست را نخواهيد شناخت ، مگر با شناختن كسى كه آن را رها كرده است ، و هرگز به پيمان قرآن ، وفا نخواهيد كرد ، مگر با شناختن كسى كه آن را شكسته است ، و هرگز به قرآن ، چنگ نخواهيد زد ، مگر با شناختن كسى كه آن را دور افكنده است ، و هرگز قرآن را چنان كه بايسته تلاوت آن است ، تلاوت نخواهيد كرد ، مگر با شناختن كسى كه آن را تحريف كرده است ، و هرگز گم‏راهى را نخواهيد شناخت ، مگر آن گاه كه راه راست را بشناسيد ، و هرگز تقوا را نخواهيد شناخت ، مگر با شناختن كسى كه [از مسير حق ]تجاوز كرده است . پس هر گاه اينها را شناختيد ، بدعت‏ها و ادّعاهاى دروغين را خواهيد شناخت . ۴

1.بقره : آيه ۱۲۱ : (الَّذِينَ ءَاتَيْنَهُمُ الْكِتَبَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُوْلَل-ِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَن يَكْفُرْ بِهِ فَأُوْلَئِكَ هُم الْخَسِرُونَ) .

2.يعنى آن را به درستى و چنان كه بايسته است ، خواندند و در آن انديشيدند و به احكام و تعاليم آن ، عمل كردند.

3.هذا جَزاءُ مَن تَرَكَ العُقدَةَ ... أينَ القَومُ الَّذينَ دُعوا إلَى الإِسلامِ فَقَبِلوهُ ، وقَرَؤُوا القُرآنَ فَأَحكَموهُ (نهج البلاغة : خطبه ۱۲۱ ، الاختصاص : ص ۱۵۶) .

4.اِعلَموا أنَّكُم لَن تَعرِفوا الرُّشدَ حَتّى‏ تَعرِفُوا الَّذي تَرَكَهُ ، ولَم تَأخُذوا بِميثاقِ الكِتابِ حَتّى‏ تَعرِفُوا الَّذي نَقَضَهُ ، ولَن تَمَسَّكوا بِهِ حَتّى‏ تَعرِفُوا الَّذي نَبَذَهُ ، ولَن تَتلُوا الكِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ حَتّى‏ تَعرِفُوا الَّذي حَرَّفَهُ ، ولَن تَعرِفُوا الضَّلالَةَ حَتّى‏ تَعرِفُوا الهُدى‏ ، ولَن تَعرِفُوا التَّقوى‏ حَتّى‏ تَعرِفُوا الَّذي تَعَدّى‏ ، فَإِذا عَرَفتُم ذلِكَ عَرَفتُم البِدَعَ وَالتَّكَلُّفَ (الكافى : ج ۸ ص ۳۹۰ ح ۵۸۶ ، تحف العقول : ص ۲۲۷) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
448

د - خواندن برخى آيات

۳۱۱.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: هر كس چهار آيه نخست سوره بقره و آية الكرسى و دو آيه بعد آن ۱ و سه آيه آخر اين سوره را بخواند ، در جان و مالش ، بدى (گزندى) نمى‏بيند و شيطان ، به او نزديك نمى‏شود و قرآن را فراموش نمى‏كند . ۲

ه - خواندن دعا

۳۱۲.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله - به على عليه السلام - : دعايى را به تو مى‏آموزم كه قرآن را فراموش نكنى : «بار خدايا! به من لطف فرما كه براى هميشه ، تا زمانى كه زنده‏ام بدارى ، معصيت‏هاى تو را ترك گويم ، و به من لطف فرما كه مشغول كارهاى بيهوده نشوم ، و كارهايى را كه مايه خشنودى تو از من مى‏شود ، در نظرم زيبا گردان و دلم را به حفظ كردن كتابت ، آن گونه كه به من آموخته‏اى ، وا بدار ، و روزى‏ام فرما كه آن را آن سان كه تو را از من خشنود مى‏سازد ، تلاوت كنم .
بار خدايا! ديده‏ام را به كتابت ، نورانى گردان و سينه‏ام را به آن ، بگشا و دلم را به آن ، شاد ساز و زبانم را به آن ، باز كن و بدنم را در عمل به آن ، به كار گير و بر آن ، توانايم كن و در [به كار بستن ]آن ، كمكم فرما ، كه جز تو ، كمك كننده‏اى در اين راه نيست و معبودى جز تو نيست» . ۳

1.يعنى آيه‏هاى (لَآ إِكْرَاهَ فِى الدِّينِ ... ) و (اللَّهُ وَلِىُّ الَّذِينَ ءَامَنُوا ...) .

2.مَن قَرَأَ أربَعَ آياتٍ مِن أوَّلِ البَقَرَةِ ، وآيَةَ الكُرسِيِّ وآيَتَينِ بَعدَها ، وثَلاثَ آياتٍ مِن آخِرِها ، لَم يَرَ في نَفسِهِ ومالِهِ شَيئاً يَكرَهُهُ ، ولا يَقرُبُهُ شَيطانٌ ، ولا يَنسَى القُرآنَ (الكافى : ج ۲ ص ۶۲۱ ح ۵ ، ثواب الأعمال : ص ۱۳۱ ح ۱) .

3.اُعَلِّمُكَ دُعاءً لا تَنسَى القُرآنَ: اللَّهُمَّ ارحَمني بِتَركِ مَعاصيكَ أبَداً ما أبقَيتَني ، وَارحَمني مِن تَكَلُّفِ ما لا يَعنيني ، وَارزُقني حُسنَ المَنظَرِ فيما يُرضيكَ عَنّي ، وألزِم قَلبي حِفظَ كِتابِكَ كَما عَلَّمتَني ، وَارزُقني أن أتلُوَهُ عَلَى النَّحوِ الَّذي يُرضيكَ عَنّي ، اللَّهُمَّ نَوِّر بِكِتابِكَ بَصَري ، وَاشرَح بِهِ صَدري ، وفَرِّح بِهِ قَلبي ، وأطلِق بِهِ لِساني ، وَاستَعمِل بِهِ بَدَني ، وقَوِّني عَلى‏ ذلِك َوأعِنّي عَلَيهِ ، إنَّهُ لا مُعينَ عَلَيهِ إلّا أنتَ ، لا إلهَ إلّا أنتَ (الكافى : ج ۲ ص ۵۷۷ ح ۲ ، عدّة الداعى : ص ۲۷۹ ح ۷) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24367
صفحه از 597
پرینت  ارسال به