۲. نزول تدريجى
بنا بر اين ديدگاه ، نزول قرآن كريم از شب قدر ماه رمضان سال نخست بعثت ، آغاز و بيست يا ۲۳ سال به تدريج ادامه يافت تا كامل گشت و قرآن كريم نزول دفعى نداشته و عقيده به وجود چنين نزولى نامعقول است . ۱ اين ديدگاه را عامر شعبى ، ۲ ابناسحاق ، ۳ شيخ مفيد ۴ و شمارى از قرآنپژوهان معاصر ۵ باور دارند .
ادله و شواهد
مهمترين ادله و شواهد ديدگاه نزول تدريجى در ردّ ديدگاه نخست و اثبات ديدگاه دوم عبارت اند از :
۱ . قرآن كريم خود بر تدريجى بودن نزولش صراحت دارد :
الف - آيه ۱۰۶ اسراء بيان مىكند اين كتاب بخش بخش نازل مىشود تا پيامبر آن را به آرامى بر مردم بخواند :
(وَ قُرْءَانًا فَرَقْنَهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَ نَزَّلْنَهُ تَنزِيلاً .
قرآن را بخش بخش بر تو نازل كرديم تا آن را بر مردم به آرامى بخوانى و آن را به تدريج فرو فرستاديم).
ب - در آيه ۳۲ فرقان سخن كافران را نقل مىكند كه از روى طعن گفتند : چرا قرآن (مانند ديگر كتب آسمانى) به يكباره نازل نمىشود :
1.تاريخ قرآن ، محمّدهادى معرفت : ص۳۵ و ۳۶.
2.ر.ك : الإتقان فى علوم القرآن : ج۱ ص۴۰.
3.ر.ك : مجمع البيان: ج ۲ ص ۴۹۷؛ سيرة النبي صلى اللَّه عليه وآله : ص۱۳۰.
4.ر.ك : بحار الأنوار : ج۱۸ ص۲۵۱.
5.ر.ك : تاريخ قرآن ، محمّدهادى معرفت : ص۳۵ و ۳۶.