431
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

۲۷۴.المعجم الكبير - به نقل از ابو اُمامه - : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله ما را به آموزش دادن قرآن ، فرمان داد و به اين كار ، تشويق كرد و فرمود : «در روز قيامت ، قرآن ، نزد صاحب خود - كه بيشترين نياز را در آن روز دارد - ، مى‏آيد و به فرد مسلمان مى‏گويد : «آيا مرا مى‏شناسى؟» .
او مى‏گويد : تو كيستى؟
قرآن مى‏گويد : «من ، همان كسى هستم كه دوستش مى‏داشتى و خوش نداشتى كه از تو جدا شود ؛ همان كه تو را به سوى خود مى‏كِشيد و به خويش ، نزديكت مى‏كرد» .
مسلمان مى‏گويد : نكند تو قرآنى؟!
پس قرآن ، او را به پيشگاه پروردگارش مى‏بَرَد و [فرمان‏] پادشاهى به دست راستش و [فرمانِ ]جاودانگى به دست چپش داده مى‏شود و بر سرش ، آرامش نهاده مى‏شود ، و به پدر و مادر او نيز دو جامه پوشانده مى‏شود كه ارزش آن دو ، با چند برابر دنيا هم برابرى نمى‏كند . آن دو مى‏گويند : به چه سبب ، اين جامه‏ها بر ما پوشانده شده ، در حالى كه اعمال ما ، سزاوار چنين پاداشى نيست؟
خداوند فرمايد : «اين ، به سبب قرآنى است كه فرزندتان [از شما] آموخت» . ۱

1.أمَرَنا رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله بِتَعليمِ القُرآنِ وحَثَّنا عَلَيهِ ، وقالَ: إنَّ القُرآنَ يَأتي أهلَهُ يَومَ القِيامَةِ أحوَجَ ما كانوا إلَيهِ ، فَيَقولُ لِلمُسلِمِ: أتَعرِفُني؟ فَيَقولُ : مَن أنتَ؟ فَيَقولُ: أنَا الَّذي كُنتَ تُحِبُّ ، وتَكرَهُ أن يُفارِقَكَ ، الَّذي كانَ يَسحَبُكَ ويُدنيكَ . فَيَقولُ: لَعَلَّكَ القُرآنُ؟ فَيَقدَمُ بِهِ إلى‏ رَبِّهِ عزّ وجلّ ، فَيُعطَى‏ المُلكَ بِيَمينِهِ ، وَالخُلدَ بِشِمالِهِ ، ويوضَعُ عَلى‏ رَأسِهِ السَّكينَةُ ، ويُنشَرُ عَلى‏ أبَوَيهِ حُلَّتانِ لا يُقَوَّمُ لَهُمَا الدُّنيا أضعافاً ، فَيَقولانِ: لِأَيِّ شَي‏ءٍ كُسينا هذِهِ ولَم يَبلُغهُ أعمالُنا؟ فَيَقولُ: هذا بِأَخذِ وَلَدِكُمَا القُرآنَ (المعجم الكبير : ج ۸ ص ۲۹۱ ح ۸۱۱۹ ، حلية الأولياء : ج ۵ ص ۱۰۷) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
430

۲۷۰.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: هر كس يك آيه از كتاب خدا را آموزش دهد ، پاداش آن آيه تا زمانى كه تلاوت گردد ، به او داده مى‏شود . ۱

۱ / ۳

حقّ آموزگار قرآن‏

۲۷۱.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: هر كس آيه‏اى از كتاب خدا را به بنده‏اى بياموزد ، مولاى اوست و شايسته نيست كه آن بنده ، او را تنها [و بى‏ياور] بگذارد و خودش را بر او ترجيح دهد . ۲

۲۷۲.الكافى - به نقل از فضل بن ابى قَرّه - : به امام صادق عليه السلام گفتم : اينان مى‏گويند : درآمد معلّم [قرآن‏] ، حرام است .
فرمود : «دروغ مى‏گويند . دشمنان خدا[يند]! آنها [با اين بهانه‏ها] مى‏خواهند كه قرآن را تعليم ندهند . اگر كسى [يه اندازه ]ديه فرزندش را هم به معلّم بدهد ، براى معلّم ، حلال است» . ۳

۱ / ۴

آموختن قرآن به فرزند

۲۷۳.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: قرآن را بياموزيد ؛ زيرا در روز قيامت ، به صورت جوانى زيبا و رنگ‏پريده ، ۴ نزد صاحب خود مى‏آيد و به او مى‏گويد : «منم آن كسى كه موجب شدم شب‏هايت را به عبادت ، سپرى كنى و روزهاى داغ را روزه بگيرى و آب دهانت ، خشك شود و اشك‏هايت جارى گردد . اكنون تا هر كجا كه بروى ، من با تو همراه خواهم بود ، و هر تاجرى ، [امروز] به دنبالِ [سودِ ]تجارت خويش است [كه در دنيا ، براى آخرت انجام داده است‏] و من ، امروز ، از آنِ تو هستم و اين ، بالاتر از [سود ]تجارت هر تاجرى است ، و به زودى ، كرامتى از جانب خداوند عزّ وجلّ به تو مى‏رسد . پس شادمان باش» .
در اين هنگام ، تاجى مى‏آورند و بر سر او مى‏نهند و امان‏نامه‏اى [از آتش دوزخ‏] به دست راستش و [فرمانِ ]جاودانگى در بهشت را به دست چپش مى‏دهند و دو خلعت بر او مى‏پوشانند . سپس به او گفته مى‏شود : «[قرآن‏] بخوان و [بر درجات بهشت‏] بالا برو» .
پس هر آيه‏اى را كه مى‏خوانَد ، يك درجه بالا مى‏رود . بر پدر و مادر او نيز - اگر مؤمن بوده‏اند - ، دو جامه مى‏پوشانند و به آنها گفته مى‏شود : «اين ، پاداش شما براى آموختن قرآن به اوست» . ۵

1.مَن عَلَّمَ آيَةً في كِتابِ اللَّهِ تَعالى‏ ، كانَ لَهُ أجرُها ما تُلِيَت (مستدرك الوسائل : ج ۴ ص ۲۳۵ ح ۴۵۸۱ ؛ سلسلة الأحاديث الصحيحة : ج ۳ ص ۳۲۳ ح ۱۳۳۵) .

2.مَن عَلَّمَ عَبداً آيَةً مِن كِتابِ اللَّهِ فَهُوَ مَولاهُ ، لا يَنبَغي لَهُ أن يَخذُلَهُ ، ولا يَستَأثِرَ عَلَيهِ (المعجم الكبير : ج ۸ ص ۱۱۲ ح ۷۵۲۸ ، مسند الشاميّين : ج ۲ ص ۷ ح ۸۱۸) .

3.قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : هؤُلاءِ يَقولونَ : إنَّ كَسبَ المُعَلِّمِ سُحتٌ ، فَقالَ: كَذَبوا - أعداءُ اللَّهِ - ! إنَّما أرادوا أن لا يُعَلِّمُوا القُرآنَ ، لَو أنَّ المُعَلِّمَ أعطاهُ رَجُلٌ دِيَةَ وَلَدِهِ كانَ لِلمُعَلِّمِ مُباحاً (الكافى : ج ۵ ص ۱۲۱ ح ۲ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۳۶۵ ح ۱۰۴۶) .

4.واژه «شاحب اللَّون» - كه در متن عربى حديث آمده - شايد به معناى رنگ روشن و شفّاف باشد، اگرچه در كتب لغت ، به اين معنا نيامده است.

5.تَعَلَّمُوا القُرآنَ ؛ فَإِنَّهُ يَأتي يَومَ القِيامَةِ صاحِبَهُ في صورَةِ شابٍّ جَميلٍ شاحِبِ اللَّونِ ، فَيَقولُ لَهُ القُرآنُ: أنَا الَّذي كُنتُ أسهَرتُ لَيلَكَ ، وأظمَأتُ هَواجِرَكَ ، وأجفَفتُ ريقَكَ ، وأسَلتُ دَمعَتَكَ ، أؤولُ مَعَكَ حَيثُما اُلتَ ، وكُلُّ تاجِرٍ مِن وَراءِ تِجارَتِهِ ، وأنَا اليَومَ لَكَ مِن وَراءِ تِجارَةِ كُلِّ تاجِرٍ ، وسَيَأتيكَ كَرامَةٌ (مِنَ) اللَّهِ عزّ وجلّ فَأَبشِر . فَيُؤتى‏ بِتاجٍ فَيوضَعُ عَلى‏ رَأسِهِ ، ويُعطَى الأَمانَ بِيَمينِهِ ، وَالخُلدَ فِي الجِنانِ بِيَسارِهِ ، ويُكسى‏ حُلَّتَينِ ، ثُمَّ يُقالُ لَهُ: اِقرَأ وَارقَهْ ، فَكُلَّما قَرَأَ آيَةً صَعِدَ دَرَجَةً ، ويُكسى‏ أبَواهُ حُلَّتَينِ إن كانا مُؤمِنَينِ ، ثُمَّ يُقالُ لَهُما : هذا لِما عَلَّمتُماهُ القُرآنَ (الكافى : ج ۲ ص ۶۰۳ ح ۳. نيز ، ر.ك : سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۲۴۲ ح ۳۷۸۱) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24184
صفحه از 597
پرینت  ارسال به