415
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

فصل پنجم : نام‏ها و ويژگى‏هاى برخى سوره‏ها

۵ / ۱

اُمّ القرآن‏

قرآن‏

(و به راستى، به تو سَبْعِ مَثانى و قرآن عظيم را عطا كرديم) . ۱

حديث‏

۲۳۴.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله: سوره فاتحه (حمد) ، هفت آيه دارد كه يكى از آنها ، ( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ) است . اين سوره ، همان سَبعِ مَثانى و قرآن عظيم و اُمّ القرآن و فاتحة الكتاب است . ۲

۲۳۵.امام صادق عليه السلام - در باره آيه شريف : (وَ لَقَدْ ءَاتَيْنَكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِى وَ الْقُرْءَانَ الْعَظِيمَ ؛ و به راستى، به تو سَبعِ مَثانى و قرآن عظيم را عطا كرديم) - : مراد ، سوره حمد است كه هفت آيه دارد و ( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ) ، يكى از آنهاست . آن [سوره ]را مَثانى (دوگانه‏ها) گفته‏اند ؛ چون در دو ركعت [اوّل و دوم نمازها ]تكرار مى‏شود . ۳

1.حجر : آيه ۸۷ : (وَ لَقَدْ ءَاتَيْنَكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِى وَ الْقُرْءَانَ الْعَظِيمَ) .

2.(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِ‏ّ الْعَلَمِينَ ) سَبعُ آياتٍ ، إحداهُنَّ (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ) وهِيَ السَّبعُ المَثاني وَالقُرآنُ العَظيمُ ، وهِيَ اُمُّ القُرآنِ ، وهِيَ فاتِحَةُ الكِتابِ (السنن الكبرى‏: ج ۲ ص ۶۷ ح ۲۳۸۹ ، تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۲۲) .

3.هِيَ سورَةُ الحَمدِ ، وهِيَ سَبعُ آياتٍ ، مِنها (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ) وإنَّما سُمِّيَتِ المَثانِيَ ؛ لِأَنَّها تُثَنّى‏ فِي الرَّكعَتَينِ (تفسير العيّاشى: ج ۱ ص ۱۹ ح ۳ ، بحار الأنوار: ج ۸۵ ص ۲۰ ح ۱۰) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
414

۲۳۳.امام صادق عليه السلام: خداوند ، در كتاب خود ، فرمان‏بُردارى از ما را واجب گردانيده است . بنا بر اين ، مردم در نشناختن ما ، معذور نيستند . [ما كسانى هستيم كه ]گزيده اموال و انفال ، متعلّق به ماست ، و ارزنده‏ترين [آيه‏]هاى قرآن ، در باره ماست . ۱

1.إنَّ اللَّهَ فَرَضَ طاعَتَنا في كِتابِهِ ، فَلا يَسَعُ النّاسَ جَهلُنا ، لَنا صَفوُ المالِ ، ولَنَا الأَنفالُ ، ولَنا كَرائِمُ القُرآنِ (تفسير العيّاشى: ج ۲ ص ۴۷ ح ۸ و ج ۱ ص ۱۶ ح ۷ ، بحار الأنوار: ج ۹۲ ص ۹۶ ح ۵۵) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31550
صفحه از 597
پرینت  ارسال به