339
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

شترسوار (راكب البعير) ، كنايه از چه كسى است؟

آيه ششم از باب بيست و يكم كتاب اشعياى نبى ، از كتب عهد عتيق ، با استفاده از دو تعبير كنايى «الاغ سوار» و «شتر سوار» ، ظهور عيسى عليه السلام و محمّد صلى اللَّه عليه وآله را پيشگويى مى‏كند . اين دو تعبير ، بعداً در ترجمه‏ها دچار تغييراتى شده است . در اين كتاب ، عبارت «كسى كه سوار الاغ است» به «كسانى كه سوار بر الاغ اند» و عبارت «كسى كه سوار بر شتر است» به «كسانى كه سوار بر شترند» تغيير يافته‏اند . ۱
روايات شيعه ، از تشكيل مجلسى در محضر امام رضا عليه السلام خبر مى‏دهند كه مأمون عباسى به منظور گفتگو و مناظره تشكيل داد . در آن مجلس ، علماى بزرگ اديان و مذاهب از جمله يهود و نصارا شركت داشتند . در اين مجلس ، امام رضا عليه السلام خطاب به دانشمند يهودى مى‏گويد : «اى يهودى! من تو را قسم مى‏دهم به آن ده معجزه‏اى كه بر موسى نازل شد ، آيا در تورات ، خبر محمد صلى اللَّه عليه وآله و امت او هست يا نه؟ آيا با عنوان "پيروان شتر سوار كه پروردگار را فراوان تسبيح مى‏كنند و در دستانشان شمشيرهايى هست كه از مردم كافر روى زمين انتقام مى‏گيرند" از امّت او ياد نشده است؟ آيا در تورات چنين نوشته شده است؟» . يهودى اين سخن را تصديق كرد و گفت : بله . سپس خطاب به دانشمند مسيحى ، كه در آن زمان با عنوان جاثليق شناخته مى‏شد ، فرمود : «آيا از كتاب شعيا اطلاعى دارى؟» گفت : حرف به حرفش را مى‏دانم . گفت : «آيا در آن جا اين كلام نيست كه شعيا در مكاشفه خود گفت : من آن الاغ‏سوار (يعنى عيسى) را ديدم در حالى كه جِلباب‏ها و روپوش‏هايى از نور به خودش گرفته بود ، و آن شترسوار را ديدم در حالى كه نورش مانند نور قمر مى‏درخشيد؟» گفت : بله ، شعيا چنين چيزى گفته است . ۲ در برخى از منابع اهل سنّت نيز به اين پيشگويى در كتاب اشعياى نبى اشاره شده است . ۳
ملاحظه مى‏كنيم كه در اين روايت ، كتاب اشعيا ، بخشى از «تورات» تلقى شده است و اين شاهدى بر صدق نظريه ماست كه در زمان نزول قرآن ، به مجموعه عهد عتيق ، «تورات» اطلاق مى‏شده است .

1.الرحلة المدرسية : ص ۷۹ . نيز ، ر .ك : تكوين : باب ۱۲ ، آيه ۱۶ و باب ۲۴ ، آيه ۳۰ ، ۳۱ و ۳۵ ؛ اعداد : باب ۳۱ ، آيه ۲۸ ، ۳۰ ؛ خروج : باب ۲۲ ، آيه ۸ و ۹ ؛ لاويان : باب ۱۱ ، آيه ۴ ؛ تثنيه : باب ۱۴ ، آيه ۷ ؛ رساله قضاة بنى اسرائيل : باب ۵ ، آيه ۱۰ و باب ۱۰ ، آيه ۴ و باب ۱۲ ، آيه ۱۴ .

2.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۳۹ - ۱۵۸ .

3.ر . ك : ربيع الأبرار فى نصوص الاخبار : ج ۱ ص ۴۵ ؛ الكشف و البيان فى تفسير القرآن : ج ۷ ص ۴۷۴ .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
338

وعده ظهور پيامبرى از نسل اسماعيل عليه السلام

مطابق تورات ، موسى مى‏گويد :
خداوند از ميان شما ، از ميان برادران شما ، پيامبرى همچون من خواهد فرستاد . ۱
و در ادامه ، سخن خدا را عيناً بازگو مى‏كند كه مى‏گويد :
در آينده پيامبرى همچون تو ، از ميان برادران آنها ، مبعوث خواهم كرد و كلامم را در دهانش خواهم نهاد . ۲
در اين آيات ، با تعبير «برادران بنى اسرائيل» به پيغمبرى اشاره مى‏شود كه از نسل اسماعيل عليه السلام خواهد آمد . تورات ، خود ، قبايلى را كه از نسل اسماعيل يا عيسو ۳ بوده اند كه در واقع پسرعموهاى بنى‏اسرائيل محسوب مى‏شوند ، به عنوان برادران بنى‏اسرائيل معرفى كرده است . ۴ يگانه پيامبرى كه آمدنش از نسل اسماعيل عليه السلام معلوم است ، محمد صلى اللَّه عليه وآله است . علاوه بر اين ، بر پايه متون دينى ، او نيز همانند موسى عليه السلام شريعتى را خواهد آورد . هيچ يك از پيامبران بنى‏اسرائيل ، ادعا نكرده‏اند كه مانند موسى عليه السلام هستند . علاوه بر اين ، تورات تصريح دارد كه پيامبرى به مانند موسى در ميان بنى‏اسرائيل نخواهد آمد . ۵ در حالى كه در قرآن كريم تلويحاً به اين امر اشاره شده است كه محمد صلى اللَّه عليه وآله ، پيامبرى مانند موسى عليه السلام است . قرآن كريم در بيان وجه تشابه موسى عليه السلام و محمد صلى اللَّه عليه وآله مى‏گويد :
(إِنَّآ أَرْسَلْنَآ إِلَيْكُمْ رَسُولًا شَهِدًا عَلَيْكُمْ كَمَآ أَرْسَلْنَآ إِلَى‏ فِرْعَوْنَ رَسُولًا ؛ ما پيغمبرى به سوى شما فرستاده‏ايم كه (در روز قيامت) در حق شما گواهى خواهد داد همان گونه كه به سوى فرعون هم پيامبرى را فرستاده بوديم) . ۶
و نيز كتابِ (شريعت) پيامبر اسلام را كتابى نازل شده بعد از كتاب موسى معرفى مى‏كند : ( إِنَّا سَمِعْنَا كِتَبًا أُنزِلَ مِن بَعْدِ مُوسَى‏ )۷ و ( وَ مِن قَبْلِهِ كِتَبُ مُوسَى‏ إِمَامًا وَ رَحْمَةً ) . ۸
از سوى ديگر ، عبارت «كلامم را در دهانش خواهم نهاد» اشاره به اين نكته است كه آن پيامبر موعود ، «امّى» است و با نوشتن و خواندن سر و كارى نداشته است و از طريق وحى شفاهى ، كلام خدا را به مردم مى‏رساند . در برخى ترجمه‏هاى اخير از كتاب مقدّس ، عبارتِ «از ميان برادران شما» ، با عبارتِ «از قوم اسرائيل» جاى‏گزين شده است . ۹ با اين حال ، در عهد جديد نيز اين سخن حضرت موسى نقل شده است . در كتاب اعمال رسولان آمده است : «همين موسى به قوم اسرائيل گفت : خدا از ميان برادران شما ، پيامبرى مانند من برايتان خواهد فرستاد» . ۱۰

1.تثنيه : باب ۱۸ ، آيه ۱۵ .

2.تثنيه : باب ۱۸ ، آيه ۱۸ .

3.عيسو برادر دو قلوى حضرت يعقوب بوده است .

4.ر . ك : تثنيه : باب ۲ ، آيه ۴ و باب ۲۳ ، آيه ۷ .

5.تثنيه : باب ۳۴ ، آيه ۱۰ .

6.مزّمل : آيه ۱۵ .

7.احقاف : آيه ۳۰ .

8.احقاف : آيه ۱۲ .

9.ر . ك : ترجمه تفسيرى : ص ۱۹۱ .

10.اعمال رسولان : باب ۷ ، آيه ۳۷ .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24535
صفحه از 597
پرینت  ارسال به