291
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

حديث‏

۱۰۹.التبيان فى تفسير القرآن - به نقل از ابن عبّاس - : پيامبر صلى اللَّه عليه وآله يهوديان را كه اهل كتاب بودند ، به اسلام دعوت نمود ؛ امّا آنها گفتند : ما از چيزى كه پدران خود را بر آن يافته‏ايم ، پيروى مى‏كنيم ؛ زيرا آنان ، از ما داناتر و بهتر بوده‏اند .
پس خداوند عزّ وجلّ اين آيه را فرو فرستاد : (و چون به آنان گفته شود: از آنچه خدا نازل كرده است ، پيروى كنيد ، مى‏گويند: «[نه ؛] بلكه از چيزى كه پدران خود را بر آن يافته‏ايم، پيروى مى‏كنيم» . آيا هر چند پدرانشان ، چيزى را درك نمى‏كرده و به راه صواب نمى‏رفته‏اند [ ، باز در خور پيروى اند ] ؟) . ۱

ه - قرآنى جز اين بياور ، يا آن را تغيير بده

قرآن‏

(و چون آيات روشنِ ما بر آنان خوانده شود، آنان كه به ديدار ما اميد ندارند ، مى‏گويند: «قرآنِ ديگرى جز اين بياور ، يا آن را تغيير بده» . بگو: مرا نرسد كه آن را از پيش خود ، عوض كنم. جز از آنچه به من وحى مى‏شود ، پيروى نمى‏كنم. اگر پروردگارم را نافرمانى كنم، از عذابِ روزى بزرگ مى‏ترسم). ۲

حديث‏

۱۱۰.مجمع البيان: بنا به قولى ، [آيه ياد شده‏] در باره پنج نفر ، نازل شد : عبد اللَّه بن اميّه مخزومى ، وليد بن مُغَيره ، مِكرَز بن حفص ، عمرو بن عبد اللَّه بن ابى قيس عامرى و عاص بن عامر بن هاشم . اين عدّه به پيامبر صلى اللَّه عليه وآله گفتند : قرآنى بياور كه در آن ، پرستش لات و عُزّا و مَنات و هُبَل ، ترك و از آنها بدگويى نشده باشد و يا آن كه همين قرآن را تغيير بده و از پيش خود ، بر آن بيفزاى .
همچنين گفته شده كه در باره ريشخند كنندگانى نازل شده كه گفتند : اى محمّد! قرآنى غير از اين قرآن بياور كه موافق با مسلك [و آيين‏] ما باشد . ۳

1.إنَّ النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه وآله دَعَا اليَهودَ مِن أهلِ الكِتابِ إلَى الإِسلامِ ، فَقالوا: بَل نَتَّبِعُ ما وَجَدنا عَلَيهِ آباءَنا ، فَهُم كانوا أعلَمَ وخَيراً مِنّا. فَأَنزَلَ اللَّهُ عزّ وجلّ: ( وَ إِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُواْ مَا أَنزَلَ اللَّهُ ) الآيَةَ (التبيان فى تفسير القرآن : ج ۲ ص ۷۶ ، مجمع البيان : ج ۱ ص ۴۶۱) .

2.يونس: آيه ۱۵ : ( وَ إِذَا تُتْلَى‏ عَلَيْهِمْ ءَايَاتُنَا بَيِّنَتٍ قَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا ائْتِ بِقُرْءَانٍ غَيْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِى أَنْ أُبَدِّلَهُ مِن تِلْقَاىِ نَفْسِى إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى‏ إِلَىَّ إِنِّى أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّى عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ) .

3.قيلَ: نَزَلَت في خَمسَةِ نَفَرٍ : عَبدِاللَّهِ بنِ اُمَيَّةَ المَخزومِيِّ ، وَالوَليدِ بنِ مُغيرَةَ ، ومِكرَزِ بنِ حَفصٍ ، وعَمرِو بنِ عَبدِ اللَّهِ بنِ أبي قَيسٍ العامِرِيِّ ، وَالعاصِ بنِ عامِرِ بنِ هاشِمٍ. قالوا لِلنَّبِيِّ صلى اللَّه عليه وآله: اِيتِ بِقُرآنٍ لَيسَ فيهِ تَركُ عِبادَةِ اللّاتِ وَالعُزّى‏ ومَناةَ وهُبَلَ ، ولَيسَ فيهِ عَيبُها ، أو بَدِّلهُ تَكَلَّمَ بِهِ مِن تِلقاءِ نَفسِكَ. وقيلَ: نَزَلَت فِي المُستَهزِئينَ ، قالوا: يا مُحَمَّدُ! اِيتِ بِقُرآنٍ غَيرِ هذا فيهِ ما نَسلُكُهُ (مجمع البيان : ج ۵ ص ۱۴۶ ؛ أسباب النزول القرآن : ص ۲۷۰ ش ۵۳۵ و ۵۳۶) .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
290

ب - چرا گنجى بر او فرو فرستاده نشده ، يا فرشته‏اى با او نيامده است؟

(و مبادا تو ، برخى از آنچه را كه به سويت وحى مى‏شود ، ترك گويى و سينه‏ات ، بِدان تنگ گردد [ از اين ] كه مى‏گويند: «چرا گنجى بر او ، فرو فرستاده نشده ، يا فرشته‏اى با او نيامده است؟» . تو فقط هشدار دهنده‏اى، و خدا ، بر هر چيزى نگهبان است) . ۱

ج - چرا قرآن ، بر بزرگان ما فرود نيامد؟

قرآن‏

(و گفتند: چرا اين قرآن ، بر مردى بزرگ از [ اين ] دو شهر ، فرود نيامده است؟) . ۲

حديث‏

۱۰۸.تفسير الطبرى - به نقل از ابن عبّاس - : اين سخن خداوند : (چرا اين قرآن ، بر مردى بزرگ از [ اين ]دو شهر ، فرود نيامده است؟) . مراد از «بزرگ» ، وليد بن مُغَيره قُرَشى يا حبيب بن عمرو بن عُمَير ثقفى است و مراد از دو شهر ، مكّه و طائف اند . ۳

د - آنچه پدران خود را بر آن يافته‏ايم ، ما را بس است

قرآن‏

(و چون به آنان گفته شود: به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر[ ش ]بياييد ، مى‏گويند: «آنچه پدران خود را بر آن يافته‏ايم ، ما را بس است» . آيا هر چند پدرانشان چيزى نمى‏دانسته و هدايت ، نيافته بودند [ ، باز در خور پيروى اند]؟). ۴

1.هود: آيه ۱۲ : ( فَلَعَلَّكَ تَارِكُ بَعْضَ مَا يُوحَى‏ إِلَيْكَ وَ ضَائِقُ بِهِ صَدْرُكَ أَن يَقُولُواْ لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْهِ كَنزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ إِنَّمَا أَنتَ نَذِيرٌ وَ اللَّهُ عَلَى‏ كُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ وَكِيلٌ) .

2.زخرف: آيه ۳۱ : ( وَ قَالُواْ لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلَى‏ رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ) .

3.قَولُهُ: ( لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلَى‏ رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ ): يَعني بِالعَظيمِ: الوَليدَ بنَ المُغيرَةِ القُرَشِيَّ ، أو حَبيبَ بنَ عَمرِو بنِ عُمَيرٍ الثَّقَفِيَّ ، وبِالقَريَتَينِ: مَكَّةَ وَالطّائِفَ (تفسير الطبرى : ج ۱۳ جزء ۲۵ ص ۶۵ ؛ مجمع البيان : ج ۹ ص ۷۱) .

4.مائده: آيه ۱۰۴ : ( وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى‏ مَا أَنزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ ءَابَاءَنَا أَوَ لَوْ كَانَ ءَابَاؤُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ شَيًْا وَلَا يَهْتَدُونَ) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24504
صفحه از 597
پرینت  ارسال به