۲. جامعيت هدايتى
گروهى با بىاساس دانستن ادعاى جامعيت مطلق قرآن ، مقصود از كمال و جامعيت قرآن را ، جامعيت در شئون دينى ، اعم از اصول و فروع آن دانسته ۱ و روايات جامعيت قرآن را بر فهم باطن الفاظ كه نزد معصومان عليهم السلام است حمل كردهاند .
اين گروه معتقدند كه شأن قرآن و دين اقتضا نمىكند در امورى كه مربوط به يافتههاى خود بشر است ، وارد شود و حتى راهنمايى كردن او هم معنا ندارد ؛ زيرا خداوند به انسان عقل ارزانى داشته و انسان را توانمند و خردورز و كاوشگر آفريده و ميدان تأثيرپذيرى را در طبيعت باز گذاشته و لزومى ندارد كه خداوند فرمول شيمى يا مسائل رياضى را توضيح دهد ۲ و اگر هم بحثى از علوم تجربى ، رياضى ، نجوم و مانند آن در قرآن آمده ، فقط جنبه هدايتى و تربيتى آن مورد نظر بوده است . ۳
آياتى كه غرض از نزول قرآن را هدايت مىدانند ، اين نظر را تقويت مىكنند ؛ مانند :
1.ر. ك: التمهيد فى علوم القرآن : ج۶ ص۱۹ - ۳۰.
2.التمهيد فى علوم القرآن : ج۶ ص۳۰.
3.ر. ك: التفسير والمفسرون : ج۲ ص۴۶۹ - ۴۷۲.