185
گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

نقد دليل

همان گونه كه در باره مصحف امير المؤمنين عليه السلام بيان كرديم ، چنين استدلالى منوط به آن است كه مصاحف مورد ادعا در اختيار ما باشد و ما بتوانيم ميان آنها و قرآن موجود مقايسه كنيم و تنها به استناد گزارش‏هاى تاريخى كه آنها نيز ملازمت ميان وجود اين مصاحف با راهيافت تحريف در قرآن را ثابت نمى‏كنند ، نمى‏توان مدعى راهيافت تحريف به كاستى در قرآن شد .
از توصيف‏هاى مصاحف صحابه در منابع تاريخى و روايى مى‏توان استفاده كرد كه تفاوت مصحف ابن مسعود و مصحف ابىّ بن كعب با مصحف كنونى ، در اضافات تفسيرى و تبديل برخى از كلمات دشوار (غريب) قرآن به كلمه‏اى ديگر جهت شرح و توضيح آنها بوده و به نزاهت قرآن از تحريف آسيبى نمى‏رساند . البته بنا بر منابع اهل سنت ، مصحف ابن مسعود ، اختلافاتى افزون بر اين با قرآن موجود داشته است ؛ مثلاً مُعَوَّذَتين را از سور قرآنى به شمار نياورده است . اما علاوه بر اين كه سند و اعتبار اين گزارش‏ها جاى درنگ دارد ، روشن است كه وقتى ميان يك مصحف از يك سو و ديگر مصاحف و قرآن موجود از سويى ديگر اختلافى در مى‏گيرد ، به حكم عقل نمى‏توان جانب مصحف واحد را گرفت و اساساً قرآن موجود ، با تواتر ثابت است ، در حالى كه چنان مصحفى ، بر خبر واحد استوار است . ديگر آن كه مصحف ابن مسعود ، با ادلّه قطعىِ پيراستگى قرآن از تحريف ، معارض است . افزون بر اين ، بعيد نيست كه نسبت دادن چنين تفاوت‏هايى به ابن مسعود و مصحف او ، با انگيزه جانبدارى از عثمان و توجيه رفتارهاى ناپسندى باشد كه وى در حقّ ابن مسعود روا داشته بود .


گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
184

سوم. وجود مصاحف صحابه‏

آخرين دليلى كه از لا به لاى ادله محدّث نورى به عنوان يك دليل مستقل تاريخى قابل استخراج است ، وجود مصاحف صحابه است . محدّث نورى معتقد است با توجه به تفاوت‏هايى كه در باره اين مصاحف در مقايسه با مصحف كنونى گزارش شده‏اند ، مى‏توان نتيجه گرفت كه در مصحف كنونى تحريف راه يافته است . ۱

1.فصل الخطاب : ص ۱۳۰ - ۱۴۳.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24482
صفحه از 597
پرینت  ارسال به