نقد ديدگاه نخست‏

قرآن و حدیث، دو منبع اصلی برای استخراج معارف اعتقادی، اخلاقی و عملی اسلام، و دو ثقل به یادگار ماندۀ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است و قرآن در این میان، ثقل اکبر است. از این رو، نخستین گام برای فهم دین، شناخت درست و همه‌جانبۀ قرآن است تا آثار و برکات آن در همۀ عرصه‌های فردی و اجتماعی، و مادی و معنوی، نمود یابد. مهم‌ترین راه شناخت آن نیز، خود قرآن است و آنچه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیه السلام در معرفی آن فرموده‌اند.
در این کتاب، علاوه بر آیات الهی (بالغ بر هزار آیه)، به حدود 1800 حدیث نیز استناد شده است. همچنین ترجمۀ آیات و احادیث نیز آمده است.
به تناسب موضوعات قرآنی و مطرح شده در این کتاب، ۲۵ تحلیل، ارائه شده است. عناوین هفت بخش کتاب عبارت‌اند از: مبانی شناخت قرآن؛ برکات قرآن؛ ویژگی‌های قرآن؛ یاد دادن و یاد گرفتن قرآن؛ تلاوت قرآن؛ تفسیر و تأویل قرآن؛ روش تبلیغ در قرآن.
عناوین 25 پژوهش شناخت‌نامۀ قرآن چنین است: نام‌ها و اوصاف قرآن کریم؛ نزول دفعی و تدریجی قرآن کریم؛ نخستین و واپسین وحی قرآنی؛ احادیث نزول قرآن بر هفت حرف؛ کاتبان وحی؛ گردآوری قرآن؛ شمار سوره‌ها و آیات قرآن؛ مصونیت قرآن از تحریف؛ اعجاز قرآن؛ جامعیت قرآن؛ نسخ در قرآن؛ حدوث و قِدم قرآن؛ بشارت‌های تورات و انجیل در مورد پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم قرآن‌درمانی؛ خرید و فروش مصحف؛ روایات فراموش کردن قرآن پس از حفظ آن؛ اِعراب قرآن کریم؛ ختم قرآن و مدّت آن؛ اختلاف قرائات؛ شمار بطن‌های قرآن؛ تفسیر و تأویل و تنزیل قرآن؛ ضرب قرآن به قرآن؛ مجادله در قرآن؛ مَثل‌های قرآن؛ سوگندهای قرآن.