31
گزیده شناخت‌نامه نماز

پژوهشى در باره نماز در امّت‏هاى پيشين ۱

نماز به عنوان ستون دين اسلام، نماد ديندارى و عبوديت است. اين ستون استوار در همه اديان آسمانى، مورد توجّه بوده و تنها شكل و آداب و يا مقدار آن تفاوت داشته است. آيات و احاديث متعدّدى، تشريع نماز (وضع شدن قانون نماز) را در اديان پيشين اثبات مى‏كنند و نوشته‏هاى موجود در عهد عتيق و جديد (تورات و انجيل) نيز به روشنى از وجود آيين نماز در اديان يهود و مسيحيت خبر مى‏دهند. هر چند اسناد در دسترس، تصوير دقيق و كاملى از نماز در آيين‏هاى پيشين ارائه نمى‏دهند، اما نشان دهنده استمرار وجودى آن در آيين همه پيامبران اند. پيش از اين ، متن آيات و احاديثى كه بر اين موضوع دلالت دارند ، ارائه شد و در اين جا تنها به چكيده و نتيجه نهايى آنها اشاره مى‏كنيم.
قرآن كريم در سوره مريم به روشنى وجود نماز را در امّت‏هاى متعدّدى نشان مى‏دهد . ۲ همچنين روايت كلينى ۳ از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله نشان از نماز خواندن يهوديان و مسيحيان دارد. افزون بر اين مى‏توان احاديثى مانند «وَ هِىَ مِنهاجُ الأَنبِياءِ» ۴ و «لا خَيرَ فى دينٍ لا رُكوعَ فيهِ وَ لا سُجودَ» ۵ را ناظر به اين نكته دانست كه همه دين‏هاى توحيدى، صاحب آيين نمازند.

1.اين پژوهش توسط استاد ارجمند جناب آقاى عبدالهادى مسعودى نگارش يافته است .

2.سوره مريم: آيه ۵۸ - ۵۹ .

3.«نَوِّروا بُيوتَكُم بِتِلاوَةِ القُرآنِ و لا تَتَّخِذوها قُبوراً كَما فَعَلَتِ اليَهودُ و النَّصارى، صَلَّوا فِى الكَنائِسِ وَ البِّيَعِ و عَطَّلوا بُيوتَهُم ؛ خانه‏هايتان را با تلاوت قرآن نورانى سازيد و آنها را همچون يهود و نصارا گورستان نكنيد. آنان [ فقط ] در كنيسه‏ها و كليساها نماز مى‏خواندند و خانه‏هاى خود را [ از بركات نماز ]بى‏بهره مى‏ساختند» (الكافى: ج ۲ ص ۶۱۰ ح ۱).

4.ر . ك : الخصال : ص ۵۲۲ ح ۱۱ .

5.ر . ك : الأمالى ، طوسى : ص ۵۰۴ ح ۱۱۰۶ .


گزیده شناخت‌نامه نماز
30

۲.امام باقر عليه السلام : آيين نوح عليه السلام، پرستش خالصانه خداى يگانه بدون هيچ شريك و مانند بود و آن ، همان فطرتى است كه مردم بر آن سرشته شده‏اند و خداوند از نوح و ديگر پيامبران پيمان گرفت كه خداى - تبارك و تعالى - را بپرستند و چيزى را شريك او نكنند و به نماز و امر به معروف و نهى از منكر، و [ انجام ] كارهاى روا و [ ترك ]كارهاى ناروا، فرمان داد؛ ولى احكام جزايى و يا تقسيم ارث را بر نوح عليه السلام واجب نكرد. اين است آيين او. ۱

۳.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله : خداوند، ابراهيم عليه السلام را دوست خود نگرفت، جز از آن رو كه [ مهمانان و بينوايان را ]اطعام مى‏كرد و شب‏هنگام كه مردم در خواب بودند، نماز مى‏خواند. ۲

۴.الكافى - به نقل از على بن عيسى كه حديث را به يكى از امامان نسبت مى‏دهد - : خداوند - تبارك و تعالى - در مناجات موسى عليه السلام با او فرمود: « ... همواره و همه جا نماز بخوان، كه نزد من منزلتى دارد و آن را پيمانى ناگسستنى با خود مى‏دانم». ۳

1.كانَت شَريعَةُ نوحٍ عليه السلام أن يُعبَدَ اللَّهُ بِالتَّوحيدِ وَالإِخلاصِ وخَلعِ الأَندادِ ، وهِيَ الفِطرَةُ الَّتي فُطِرَ النّاسُ عَلَيها ، وأخَذَ اللَّهُ ميثاقَهُ عَلى‏ نوحٍ عليه السلام وعَلَى النَّبِيّينَ عليهم السلام أن يَعبُدُوا اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‏ ولا يُشرِكوا بِهِ شَيئاً ، وأمَرَ بِالصَّلاةِ ، وَالأَمرِ بِالمَعروفِ وَالنَّهيِ عَنِ المُنكَرِ ، وَالحَلالِ وَالحَرامِ ، ولَم يَفرِض عَلَيهِ أحكامَ حُدودٍ ولا فَرَضَ مَواريثَ ، فَهذِهِ شَريعَتُهُ (الكافى : ج ۸ ص ۲۸۲ ح ۴۲۴ ، تفسير العيّاشى : ج ۲ ص ۱۴۴ ح ۱۸) .

2. مَا اتَّخَذَ اللَّهُ إبراهيمَ خَليلاً إِلاّ لِإِطعامِهِ الطَّعامَ ، وصَلاتِهِ بِاللَّيلِ وَالنَّاسُ نِيامٌ (علل الشرائع : ج ۱ ص ۳۵ ح ۴ ، بحار الأنوار : ج ۷۴ ص ۳۸۳ ح ۹۵) .

3.إنَّ موسى‏ عليه السلام ناجاهُ اللَّهُ تَبارَكَ وتَعالى‏ فَقالَ لَهُ في مُناجاتِهِ: ... عَلَيكَ بِالصَّلاةِ، الصَّلاةِ ، فَإِنَّها مِنّي بِمكانٍ ، ولَها عِندي عَهدٌ وَثيقٌ (الكافى : ج ۸ ص ۴۲ و ۴۵ ح ۸ ، تحف العقول : ص ۴۹۲) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه نماز
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری مرتضی خوش‌نصیب،
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24358
صفحه از 356
پرینت  ارسال به