279
گزیده شناخت‌نامه نماز

گزیده شناخت‌نامه نماز
278

۱۲ / ۲ - ۴

حضور قلبش در نماز

۳۶۶.المناقب ، ابن شهرآشوب - به نقل از ابن عبّاس - : دو شتر ماده بزرگ و فربه را براى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله هديه آوردند. به اصحاب فرمود: «آيا كسى در ميان شما هست كه دو ركعت نماز با قيام و ركوع و سجود و وضو و خشوع آن بگزارد ، بى آن كه به هيچ كار دنيايى بينديشد و در دل به فكر دنيا باشد، تا يكى از اين دو شتر را به او بدهم؟»
و اين را يك بار و دو بار و سه بار فرمود ؛ ولى هيچ يك از اصحاب پاسخ نداد .
امير مؤمنان برخاست و گفت: اى پيامبر خدا ! من دو ركعت نماز مى‏خوانم و از تكبير نخستين تا سلام پايان آن، در دل به هيچ كار دنيايى نمى‏انديشم.
پيامبر صلى اللَّه عليه وآله فرمود: «اى على ! بخوان . درود خدا بر تو باد!» .
امير مؤمنان تكبير گفت و به نماز ايستاد و هنگامى كه در پايان دو ركعت، سلام داد، جبرئيل بر پيامبر فرود آمد و گفت: اى محمّد ! خدا به تو سلام مى‏رساند و مى‏فرمايد: يكى از دو شتر را به او ببخش.
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله گفت: من با او شرط كرده بودم كه اگر در دو ركعت نمازى كه مى‏خواند، به هيچ كار دنيايى نينديشد، يكى از دو شتر را به او بدهم، در حالى كه هنگام نشستن در تشهّد ، با خود انديشيد كدام را بگيرد.
جبرئيل گفت: خداوند به تو سلام مى‏رساند و مى‏فرمايد: او انديشيد كدام فربه‏تر و بزرگ‏ترند تا آن را بگيرد و قربانى كند و در راه خدا صدقه دهد . پس انديشه‏اش براى خداى عزّ وجلّ است و نه دنيا.
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله گريست و هر دو را به او بخشيد.
خداوند در باره او اين آيه را نازل كرد: (قطعاً در اين ، يادآورى‏اى است) ، يعنى پندى است (براى هر صاحب‏دلى) يعنى صاحب‏خِردى (و گوش فرا دهنده‏اى) ، يعنى امير مؤمنان ، به كسى كه از زبان او كلام خدا را تلاوت كرد، گوش فرا مى‏دهد. (در حالى كه گواه است)۱ ، يعنى امير مؤمنان در نمازش گواه بر دلى بود كه از آنِ خداوند بود، و در نمازش به هيچ كارى از كارهاى دنيا نمى‏انديشيد . ۲

1.سوره ق : آيه ۳۷ .

2.اُهدِيَ إلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله ناقَتانِ عَظيمَتانِ سَمينَتانِ ، فَقالَ لِلصَّحابَةِ : هَل فيكُم أحَدٌ يُصَلّي رَكعَتَينِ بِقِيامِهِما ورُكوعِهِما وسُجودِهِما ووُضوئِهِما وخُشوعِهِما ، لا يَهتَمُّ فيهِما مِن أمرِ الدُّنيا بِشَي‏ءٍ ، ولا يُحَدِّثُ قَلبَهُ بِفِكرِ الدُّنيا ، أهدي إلَيهِ إحدى‏ هاتَينِ النّاقَتَينِ؟ فَقالَها مَرَّةً ومَرَّتينِ وثَلاثَةً لَم يُجِبهُ أحَدٌ مِن أصحابِهِ . فَقامَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام فَقالَ : أنا يا رَسولَ اللَّهِ اُصَلّي رَكعَتَينِ ، اُكَبِّرُ تَكبيرَةَ الاُولى‏ وإلى‏ أن اُسَلِّمُ مِنهُما لا اُحَدِّثُ نَفسي بِشَي‏ءٍ مِن أمرِ الدُّنيا . فَقالَ : يا عَلِيُّ ، صَلِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيكَ . فَكَبَّرَ أميرُ المُؤمِنينَ ودَخَلَ فِي الصَّلاةِ ، فَلَمّا سَلَّمَ مِنَ الرَّكعَتَينِ هَبَطَ جَبرَئيلُ َعَلى النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه وآله فَقالَ : يا مُحَمَّدُ ، إنَّ اللَّهَ يُقرِئُكَ السَّلامَ ويَقولُ لَكَ : أعطِهِ إحدَى النّاقَتَينِ . فَقالَ رَسولُ اللَّهِ : إني شارَطتُهُ أن يُصَلِّيَ رَكعَتَينِ لا يُحَدِّثُ فيهِما بِشَي‏ءٍ مِنَ الدُّنيا اُعطيهِ إحدَى النّاقَتَينِ إن صَلّاهُما ، وإنَّهُ جَلَسَ فِي التَّشَهُّدِ فَتَفَكَّرَ في نَفسِهِ أيَّهُما يَأخُذُ ! فَقالَ جَبرَئيلُ : يا مُحَمَّدُ ، إنَّ اللَّهَ يُقرِئُكَ السَّلامَ ويَقولُ لَكَ : تَفَكَّرَ أيَّهُما يَأخُذُها أسمَنَهُما وأعظَمَهُما فَيَنحَرَها ويَتَصَدَّقَ بِها لِوَجهِ اللَّهِ ، فَكان تَفَكُّرُهُ للَّهِ‏ِ عزّ وجلّ لا لِنَفسِهِ ولا لِلدُّنيا. فَبَكى‏ رَسولُ اللَّهِ وأعطاهُ كِلتَيهِما . وأنزَلَ اللَّهُ فيهِ : (إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَذِكْرَى) لَعِظَةٌ (لِمَن كَانَ لَهُ قَلْبٌ) عَقلٌ (أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ) يَعني يَستَمِعُ أميرُ المُؤمِنينَ بِاُذُنَيهِ إلى‏ مَن تَلاهُ بِلِسانِهِ مِن كَلامِ اللَّهِ (وَ هُوَ شَهِيدٌ) يَعني وأميرُ المُؤمِنينَ شاهِدُ القَلبِ لِلَّهِ في صَلاتِهِ ، لا يَتَفَكَّرُ فيها بِشَي‏ءٍ مِن أمرِ الدُّنيا (المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۲ ص ۲۰، تأويل الآيات الظاهرة : ج ۲ ص ۶۱۲ ح ۸) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه نماز
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری مرتضی خوش‌نصیب،
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24186
صفحه از 356
پرینت  ارسال به