پايه گذار اتمام نماز در سفر

شواهد تاريخى ، گوياى آن اند كه خليفه سوم ، عثمان، پس از گذشت سال‏هاى آغازين خلافت خود، نخستين كسى بود كه به اتمام نماز در سفر اقدام كرد. شمارى از گزارش‏هاى تاريخى در اين باره به قرار زيرند :
در تاريخ الطبرى آمده است:
در اين سال (سال ۲۹) عثمان با مردم حج گزارد. او در منا چادر زد و آن ، نخستين چادرى بود كه عثمان در مِنا بر پا مى‏كرد. او نماز را در آن جا و در عرفه كامل خواند. واقدى به نقل از عمر بن صالح بن نافع ، از صالح وابسته توأمه مى‏گويد: از ابن عباس شنيدم كه مى‏گفت: نخستين بار كه مردم، آشكارا عليه عثمان سخن گفتند، زمانى بود كه وى پس از خواندن نماز دوركعتى در مِنا در دوران حكومتش، در سال ششم، نماز را به صورت چهارركعتى به جا آورد . در نتيجه بسيارى از صحابه بر او خرده گرفتند و نيز كسانى كه او را بسيار ملامت مى‏كردند ، تا آن كه على عليه السلام در جمع كسانى كه نزدش مى‏آمدند ، نزد وى آمد و گفت: نه اتّفاقى رخ داده و نه دين جديدى آمده است. هر آينه پيامبرت را ديدم كه [ در مِنا ]نماز را دوركعتى مى‏خواند و سپس ابو بكر و عمر و خود تو در آغاز حكومتت. پس نمى‏دانم مرجع [ كار تو ]چيست!؟ گفت: نظرى است كه بِدان رسيده‏ام . ^۱
همچنين مسلم در كتاب خود از ابن عمر گزارش كرده است:
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله در مِنا دو ركعت نماز گزارد و پس‏از ايشان، ابو بكر و پس از ابو بكر ، عمر و عثمان در آغاز خلافتش ، چنين كردند. پس از آن، عثمان نماز را چهارركعتى خواند. ابن عمر هر گاه با امام [ به جماعت ]نماز مى‏گزارد ، چهارركعتى نماز مى‏خواند و هر گاه به تنهايى به نماز مى‏ايستاد ، دوركعتى مى‏خواند . ^۲
و نيز در كتاب المحلّى آمده:
از طريق سفيان بن عيينه از امام صادق عليه السلام از پدرش نقل است كه: عثمان در مِنا بيمار شد . على عليه السلام آمد و به ايشان گفته شد: براى مردم نماز بگزار. فرمود: «اگر مى‏خواهيد، همچون پيامبر خدا - يعنى دوركعتى - نماز مى‏گزارم». گفتند: نه، فقط نماز امير المؤمنين عثمان! او (على عليه السلام) نيز سر باز زد . ^۳
اكنون اين فقيهان اهل سنّت اند كه بايد از عهده پاسخ اين پرسش بر آيند كه : چگونه رفتار غير مستند خليفه سوم، بر قول و فعل پيامبر خدا و اهل بيت و اصحاب ايشان و نيز دو خليفه نخست ، رجحان يافته است؟!