فصل نهم : مهمترين تعقيبات نماز
۹ / ۱
سه بار تكبير گفتن
۲۷۹.امام باقر عليه السلام : هنگامى كه سلام دادى، دستانت را سه بار به تكبير بلند كن. ۱
۲۸۰.علل الشرائع - به نقل از مفضّل بن عمر - : به امام صادق عليه السلام گفتم : به چه علّت ، نمازگزار پس از سلام دادن، سه بار تكبير مىگويد و همراه آن دستانش را بلند مىكند؟
فرمود: «چون پيامبر صلى اللَّه عليه وآله هنگام فتح مكّه نماز ظهر را با اصحابش نزد حجر الأسود خواند و هنگامى كه سلام داد، سه بار دستانش را به تكبير بلند كرد و گفت: "هيچ معبودى جز خداوند نيست، يگانه يگانه يگانه . به وعدهاش وفا كرد و بندهاش را يارى رساند و لشكرش را عزيز داشت و به تنهايى بر همه دستهها غلبه نمود. پس فرمانروايى براى او و سپاس ويژه اوست. زنده مىكند و مىميراند و او بر همه كارها تواناست"» .
سپس به اصحابش روىكرد و فرمود: «اين تكبير را ترك نكنيد، كه در پى هر نماز واجب گفته مىشود و هر كس پس از سلام نماز ، دستانش را بلند كند و اين تكبير را بگويد، شكر خداوند والاياد را كه به سبب تقويت اسلام و لشكر آن، بر او واجب شده، به جا آورده است» . ۲
1.إذا سَلَّمتَ فَارفَع يَدَيكَ بِالتَّكبيرِ ثَلاثاً (جامع الأحاديث ، قمّى / المستدركات : ص ۳۲۹، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۳۲۰ ح ۹۴۵) .
2.قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : لِأَيِّ عِلَّةٍ يُكَبِّرُ المُصَلّي بَعدَ التَّسليمِ ثَلاثًا يَرفَعُ بِها يَدَيهِ؟
فَقالَ : لِأَنَّ النَّبيَّ صلى اللَّه عليه وآله لَمّا فَتَحَ مَكَّةَ صَلّى بِأَصحابِهِ الظُّهرَ عِندَ الحَجَرِ الأَسوَدِ ، فَلَمّا سَلَّمَ رَفَعَ يَدَيهِ وكَبَّرَ ثَلاثًا وقالَ : لا إلهَ إلَّا اللَّهُ وَحدَهُ وَحدَهُ وحدَهُ ، أنجَزَ وَعدَهُ ، ونَصَرَ عَبدَهُ ، وأعَزَّ جُندَهُ ، وغَلَبَ الأَحزابَ وَحدَهُ ، فَلَهُ المُلكُ ولَهُ الحَمدُ ، يُحيي ويُميتُ ، وهُوَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ .
ثُمَّ أقبَلَ عَلى أصحابِهِ فَقالَ : لا تَدَعوا هذَا التَّكبيرَ ، وهذَا التَّكبيرُ في دُبُرِ كُلِّ صَلاةٍ مَكتوبَةٍ ، فَإِنَّ مَن فَعَلَ ذلِكَ بَعدَ التَّسليمِ وقالَ هذَا القَولَ ، كانَ قَد أدّى ما يَجِبُ عَلَيهِ مِن شُكرِ اللَّهِ - تَعالى ذِكرُهُ - عَلى تَقويَةِ الإِسلام وجُندِهِ (علل الشرائع : ص ۳۶۰ ح ۱، المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۲۵۹) .
