147
گزیده شناخت‌نامه نماز

۲۰۲.صحيح مسلم - به نقل از ميمونه، همسر پيامبر صلى اللَّه عليه وآله - : پيامبر خدا هنگامى كه به سجده مى‏رفت، با دستانش بال مى‏ساخت ، تا آن جا كه روشنى بغل‏هايش از پشت سرش ديده مى‏شد و هنگامى كه مى‏نشست، بر ران چپش قرار مى‏گرفت. ۱

۲۰۳.امام صادق عليه السلام : على - كه درودهاى خداوند بر او باد - هنگام سجود، سينه و شكمش را بالاى زمين نگه مى‏داشت، همان گونه كه شتر لاغر ، ميان سينه‏اش را بالا نگه مى‏دارد. ۲

۲۰۴.امام صادق عليه السلام : هنگامى كه در نماز نشستى، بر سمت راستت منشين و بر سمت چپت بنشين و هنگامى كه به سجده رفتى، كف دستانت را بر زمين بگستران و هنگامى كه ركوع كردى، زانوانت را در كف دستانت بگير. ۳

۲۰۵.امام باقر عليه السلام : هر گاه زن به نماز مى‏ايستد، دو پايش را كنار هم نهد و ميان آن دو فاصله ندهد و دستانش را به بالاى سينه‏اش بچسباند، و در ركوع، بر بالاى زانوانش و رانش نهد تا زياد خم نشود و سُرينش بالا نيايد. در نشستن ، بر سُرين بنشيند و نه آن گونه كه مرد مى‏نشيند و هنگامى كه به سجده مى‏رود، زانوانش را پيش از دستانش بر زمين بگذارد و به زمين بچسبد و سجده كند . در نشستن، ران‏هايش را به هم بچسباند و زانوانش را از زمين بلند كند و هنگام برخاستن ، نرم و آهسته برخيزد و نخست ، سرينش را بلند نكند. ۴

1.كانَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله إذا سَجَدَ خَوى‏ بِيَدَيهِ - يَعني جَنَّحَ - حَتّى‏ يُرى‏ وَضَحُ إبطَيهِ مِن وَرائِهِ ، وإذا قَعَدَ اطمَأَنَّ عَلى‏ فَخِذِهِ اليُسرى‏ (صحيح مسلم : ج ۱ ص ۳۵۷ ح ۲۳۸، سنن النسائى : ج ۲ ص ۲۳۲) .

2.كانَ عَلِيٌّ - صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيهِ - إذا سَجَدَ يَتَخَوّى‏ كَما يَتَخَوَّى البَعيرُ الضامِرُ ، يَعني بُروكَهُ (الكافى : ج ۳ ص ۳۲۱ ح ۲، تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۷۹ ح ۲۹۶) .

3.إذا جَلَستَ فِي الصَّلاةِ فَلا تَجلِس عَلى‏ يَمينِكَ ، وَاجلِس عَلى‏ يَسارِكَ ، فَإِذا سَجَدتَ فَابسُط كَفَّيكَ عَلَى الأَرضِ ، فَإِذا رَكَعتَ فَأَلقِم رُكبَتَيكَ كَفَّيكَ (تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۸۳ ح ۳۰۷ ، وسائل الشيعة : ج ۴ ص ۹۴۵ ح ۸۱۰۶) .

4.إذا قامَتِ المَرأَةُ فِي الصَّلاةِ جَمَعَت بَينَ قَدَمَيها ولا تُفَرِّجُ بَينَهُما، وتَضُمُّ يَدَيها إلى‏ صَدرِها لِمَكانِ ثَديَيها، فَإِذا رَكَعَت وَضَعَت يَدَيها فَوقَ رُكبَتَيها عَلى‏ فَخِذَيها؛ لِئَلّا تُطَأطِئَ كَثيراً فَتَرتَفِعَ عَجيزَتُها ، وإذا جَلَسَت فَعَلى‏ إليَتَيها لَيسَ كَما يَقعُدُ الرَّجُلُ ، وإذا سَقَطَت إلَى السُّجودِ بَدَأَت بِالقُعودِ بِالرُّكبَتَينِ قَبلَ اليَدَينِ ، ثُمَّ تَسجُدُ لاطِئَةً بِالأَرضِ ، فَإِذا كانَت في جُلوسها ضَمَّت فَخِذَيها ورَفَعَت رُكبَتَيها مِنَ الأَرضِ ، وإذا نَهَضَتِ انسَلَّت انسِلالاً لا تَرفَعُ عَجيزَتَها أوَّلاً (علل الشرائع : ص ۳۵۵ ح ۱ ، الكافى : ج ۳ ص ۳۳۵ ح ۲) .


گزیده شناخت‌نامه نماز
146

۶ / ۵ - ۲

چگونگى سجود

۱۹۹.امام باقر عليه السلام : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله فرمود : «سجده با هفت استخوان است: پيشانى، دو دست، ۱ دو زانو، دو انگشت شست [ پا ] و بينى‏ات را نيز بر خاك مى‏نهى» . مقدار واجب آن ، هفت تاست ، و بينى بر خاك نهادن سنّتى از سوى پيامبر صلى اللَّه عليه وآله است ۲ . ۳

۲۰۰.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله : ساعد دستانت را مگستران و بر كف دستانت تكيه كن و آنها را از بغل‏هايت دور كن، كه چون چنين كنى، هر عضوت همراه تو سجده مى‏كند. ۴

۲۰۱.امام على عليه السلام : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله هنگامى كه سجده مى‏كرد، بر كف دستانش به سجده مى‏رفت و دستانش را مانند بال پرندگان مى‏گشود و آنها را از بغل‏هايش چنان دور مى‏كرد كه سفيدى بغل‏هايش از پشت سر ديده مى‏شد. ۵

1.در نقل الخصال ، به جاى «دو دست»، «دو كف» آمده است.

2.در نقل قرب الاسناد ، چنين آمده است: «آدمى‏زاده بر هفت استخوان سجده مى‏كند: دو دستش، دو پايش، دو زانويش و پيشانى‏اش».

3.السُّجودُ عَلى‏ سَبعَةِ أعظُمٍ : الجَبهَةِ ، وَاليَدَينِ ، وَالرُّكبَتَينِ ، وَالإِبهامَينِ ، وتُرغِمُ بِأَنفِكَ إرغاماً . فَأمَّا الفَرضُ فَهذِهِ السَّبعَةُ وأمَّا الإِرغامُ بِالأَنفِ فَسُنَّةٌ مِنَ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه وآله (تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۲۹۹ ح ۱۲۰۴ ، منتقى الجمان : ج ۲ ص ۳۱) .

4.لا تَبسُط ذِراعَيكَ ، وَادعَم عَلى‏ راحَتَيكَ ، وتَجافَ عَن ضَبعَيكَ، فَإِنَّك إذا فَعَلتَ ذلِكَ سَجَدَ كُلُّ عُضوٍ مِنكَ مَعَكَ (المستدرك على‏ الصحيحين : ج ۱ ص ۳۵۰ ح ۸۲۷ ، صحيح ابن حبّان : ج ۵ ص ۲۴۲ ح ۱۹۱۴) .

5.كانَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله إذا سَجَدَ سَجَدَ عَلى‏ راحَتَيهِ ، وأبدى‏ ضَبعَيهِ حَتّى‏ يَستَبينَ مِن خَلفِهِ بَياضُ إبطَيهِ ، وهُوَ مُجَنَّحٌ (الجعفريّات : ص ۴۱ ، مستدرك الوسائل : ج ۴ ص ۴۵۲ ح ۵۱۴۶) .

  • نام منبع :
    گزیده شناخت‌نامه نماز
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری مرتضی خوش‌نصیب،
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24335
صفحه از 356
پرینت  ارسال به